بررسي عوامل موثر بر توسعه مالي در ايران مبتني بر رويكرد بيزين

The study of effective factors on financial development in Iran on the Bayesian approach

توسعه مالي از جمله عواﻣل مهم و مؤثر بر فرايند ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي است و مورد توجه برنامه‌ريزان و سياستگذاران قرار دارد. توسعه مالي مفهومي چند وجهي است كه علاوه بر بعد پولي و بانكي، ابعاد ديگري چون آزادي بخش مالي، كيفيت مقررات و نظارت حاكم بر اين بخش، پيشرفت‌هاي فن آوري و ظرفيت‌هاي نهادي موجود را نيز شامل مي‌شود. بر اين اساس مطالعه حاضر، ضمن شناسايي 16 متغير مؤثر بر شاخص توسعه مالي، به رتبه‌بندي آن‌ها در كشور ايران با استفاده از روش متوسط-گيري بيزيني (BMA) طي سال‌هاي (1396-1370) مي‌پردازد. نتايج مبني بر احتمال شمول متغيرها در الگو حاكي از آن است كه نسبت نقدينگي و ريسك اعتباري از جمله مؤثرترين عوامل اقتصادي بر توسعه مالي ايران هستند. اندازه دولت، نرخ تورم، باز بودن تجاري، نسبت اوراق مشاركت و اندازه بازار بانكي نيز به ترتيب رتبه سوم تا هفتم را در الگوي توسعه مالي به خود اختصاص داده‌اند. متغيرهاي مذكور شاخص توسعه مالي را در جهت مثبت تحت تأثير قرار داده‌اند. همچنين متغيرهاي رتبه كنترل فساد و رتبه اثر بخشي دولت به ترتيب با احتمال وقوع 44% و 36% مؤثرترين عوامل غير اقتصادي و نهادي در الگوي توسعه مالي كشور ايران مي‌باشند و شاخص توسعه مالي را در جهت منفي متاثر مي‌سازند. از سوي ديگر رابطه با اهميتي بين كسري بودجه دولت و توسعه مالي در ايران با توجه به احتمال پايين حضور اين متغير در الگو مشاهده نمي‌شود؛ به نظر مي‌رسد كه اين متغير تنها از كانال ساير متغيرهاي لحاظ شده در الگو مي‌تواند بر توسعه مالي تاثير‌گذار باشد.

Financial development is one of the important and effective factors on the countries economic development and it is considered by planners and policymakers. Financial development is a multifaceted concept that, in addition to the monetary and banking dimension, includes other dimensions such as financial freedom, quality of governance and oversight, technological advances and existing institutional capacity. So this study, identifies 16 effective variables on financial development index and ranks them using the Bayesian model averaging (BMA) in Iran during 1991-2017. Inclusion probability indicates that liquidity Ratio and Credit Risk are the most effective economic factors on Iran's financial development. Inclusion probability indicates that the size of the government, the rate of inflation, the openness of trade, the ratio of participation bonds and the size of the banking market take third to seventh rank regarding their effects on financial development model of Iran respectively. These variables have positively affected on the financial development index. Also, corruption control rank and government effectiveness rank with 44% and 36% probability of occurrence are the most effective non-economic and institutional factors in the financial development model of Iran, respectively, and affect the financial development index in a negative direction.On the other hand, there is no significant relationship between government budget deficit and financial development in Iran, due to the low probability of this variable in the model; it seems that this variable can affect financial development only through the channel of other variables included in the model.