تبيين جايگاه ايران در جهان بر مبناي توسعه پايدار: با رويكرد زيست محيطي

Expounding the Place of Iran in the World Based on the Sustainable Development: An Environmental Approach

حفظ و حراست از محيط­ زيست مربوط به يك يا چند كشور نيست بلكه پديده ­اي است كه كل جهان از آن متأثر مي­ شود. با بكارگيري روش دلفي و استفاده از نظر خبرگان، 6 شاخص در وضعيت توسعه پايدار زيست محيطي در ايران، موثر قلمداد گرديد. به منظور بررسي توسعه پايدار زيست محيطي بر اساس شش شاخص منتخب (سرانه منابع داخلي آب شيرين؛ بهره ­وري آب؛ استفاده از انرژي؛ منابع توليد برق؛ دسترسي به برق؛ انتشار دي­ اكسيدكربن) براي 186 كشور جهان، ديتاها از بانك جهاني استخراج گرديد. هدف از اين پژوهش، بررسي وضعيت ايران بر مبناي شش شاخص منتخبِ حوزه محيط زيست و تعيين جايگاه ايران در بين ديگر كشورهاي جهان، با استفاده از تكنيك خوشه­بندي؛ و سپس شناسايي شبيه ­ترين كشورها در طي 18 سال گذشته با وضعيت توسعه پايدار محيطي در ايران، است. يافته ­هاي پژوهش نشان مي­دهد، كشور ايران از منظر شاخص­هاي محيطي توسعه پايدار بيشترين هم ­خوشه­ گي را با كشورهاي ويتنام دارد كه 13 بار در طي سال­هاي 1996 تا 2016، در يك گروه قرار گرفتند؛ و بعد از آن بيشترين هم ­خوشه­ گي مربوط به كشور ارمنستان و عراق مي­باشد كه 12 بار در يك ­خوشه قرار گرفتند؛ 11 بار با كشور ونزوئلا هم ­خوشه بوده است؛ و با كشورهاي سوريه، آرژانتين، مصر و آلباني 9 بار هم­ خوشه بوده است. و از طرفي، پس از بررسي شش شاخص منتخب توسعه پايدار محيطي مشخص گرديد، ايران از منظر شاخص «انتشار دي­اكسيدكربن» و شاخص «سرانه منابع داخلي آب شيرين» نسبت به كشورهاي هم ­خوشه خود در وضعيت مناسبي قرار ندارد. در پايان بر مبناي يافته ­هاي پژوهش پيشنهادهايي براي پژوهش ­هاي آتي ارائه شده است.

The preservation and protection of the environment is not only concerning one or two countries, but it is also a phenomenon which the whole world will be affected by. Applying the Delphi method and with the use of experts’ opinions, six indicators have been considered effective in the sustainable environmental development status of Iran. In order to study the sustainable environmental developmentin terms of the six selected indicators (per capita internal fresh water resources, water productivity, energy source usage, electricity generation sources, access to electricity, CO2 emissions) for 186 countries the data were extracted from the World Bank. This research aims to investigate the status of Iran based on the six selected indicators in the environment field and to define the place of Iran among other countries of the world using the clustering method. Then it tries to recognize the most similar countries to Iran during the last 18 years in terms of their sustainable environmental developmentstatus. The findings of the research show that from the perspective of sustainable environmental development indicators Iran was in the same clustering with Vietnam the most since they have come into one category 13 times during 1996 and 2016; and after that the being in the same clustering was related to Iraq and Armenia as they have been in one category 12 times; and 11 times with Venezuela and 9 times with Syria, Argentina, Egypt and Albania. Besides, after observing the selected six indicators of sustainable environmental development, it was determined that from the aspect of the indicators of “CO2 emissions” and “per capita internal fresh water” Iran is not in a good condition among the countries which have been in the same clustering with. Eventually, based on the findings of this research, some suggestions are presented for future studies.