شناسايي عوامل مؤثر بر كاهش جمعيت مارماهي دهان‌گرد خزري (Caspiomyzon wagneri Kessler, 1870) در رودخانه شيرود: لزوم اتخاذ سياست‌هاي مديريتي- حفاظتي

Identifying the factors affecting the reduction of Caspian lamprey population (Caspiomyzon wagneri Kessler, 1870) in Shiroud River: The need to adopt management-protection policies

مارماهي دهان­گرد خزري (Caspiomyzon wagneri) يكي از گونه­هاي اكولوژيكي مهم و بومي حوضه درياي‌خزر مي­باشد. مطالعه حاضر به­منظور شناسايي عوامل مؤثر بر كاهش جمعيت اين گونه در يكي از زيستگاه­هاي مهم حوضه جنوبي درياي‌خزر، رودخانه شيرود، انجام شد. در مطالعه حاضر، سه ايستگاه در پايين­دست رودخانه شيرود براي نمونه­برداري از ماهيان انتخاب شدند. بلافاصله پس از نمونه­برداري ماهيان، پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب رودخانه شامل pH، مواد جامد محلول (TDS)، هدايت الكتريكي (EC)، دماي آب، شوري و اكسيژن محلول (DO) ثبت گرديد. در اين مطالعه، ارتباط بين پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب با استفاده از همبستگي پيرسون موردبررسي قرار گرفت. همچنين، به­منظور بررسي رابطه بين پارامترهاي محيطي و فراواني مارماهي دهان­گرد خزري از آناليز Canonical Correspondence Analysis استفاده شد. علاوه بر بررسي عوامل فيزيكوشيميايي مؤثر بر جمعيت اين گونه، منشأ فعاليت­هاي انساني انجام شده در منطقه مورد مطالعه كه روي اين عوامل و درنهايت ساختار جمعيت تأثير مي­گذاشت، شناسايي شد. براساس نتايج به­دست آمده، در بين فاكتورهاي مورد مطالعه، دما و شوري همبستگي­معني­داري با يكديگر داشتند. نتايج نشان داد كه فاكتورهاي EC و pH بيشترين تأثير را بر فراواني ماهيان در رودخانه شيرود داشتند. با توجه به اهميت چرخه توليدمثلي مارماهي دهان­گرد در حوضه درياي‌خزر، مطالعه حاضر پيشنهاد مي­كند كه جلوگيري از تخريب زيستگاه به­ويژه محل­هاي تخم­ريزي بايد در اولويت قرار گيرد. از اين­رو، اجتناب از ورود آلاينده­ها به رودخانه و لايروبي و استخراج شن و ماسه بايد موردتوجه قرار گيرد.

The Caspian lamprey (Caspiomyzon wagneri) is one of the most important ecological and native fish species of the Caspian Sea basin. The present study was conducted to identify the factors affecting the population decline of this species in Shiroud River as one of the important habitats of fish in the southern basin of the Caspian Sea. For this purpose, three stations were selected for sampling fish in downstream of Shiroud River. In this study, immediately after fish fish sampling, physicochemical parameters of water including pH, Total Dissolved Solids (TDS), Electrical Conductivity (EC), water temperature, salinity and Dissolved Oxygen (DO) were recorded. In this study, the correlation between physicochemical parameters of water was investigated using Pearson correlation. Also, Canonical Correspondence Analysis was used to investigate the relationship between environmental parameters and the abundance of C. wagneri. Along with the study of physicochemical factors affecting the Caspian lamprey population, the origin of human activities in the study area, which affects these factors and ultimately the population structure of the species, was investigated by collecting field information. Based on the results, there was a significant correlation between temperature and salinity. The results showed that EC and pH factors had the greatest effect on the abundance of fish in Shiroud River. Given the importance of the reproductive cycle of cormorants in the Caspian Sea basin, the present study suggests that preventing habitat destruction, especially spawning sites, should be a priority. Therefore, avoiding the entry of pollutants into the river and dredging and sand extraction should be considered.