ماهيان تالاب‌هاي چشمه گُمبان (حوضه آبريز رودخانه كُر)، استان فارس: تنوع زيستي و تهديدات حفاظتي آن‌ها

Fishes of the Cheshmeh Gomban wetlands (Kor River Basin), Fars Province: Biodiversity and their conservation threats

استان فارس در جنوب ايران شامل حوضه­هاي آبريز اصلي رودخانه كُر، درياچه مهارلو، پرسيس، هرمز و كارون است. حوضه آبريز كُر به­عنوان يك حوضه آبريز داخلي بخش مهمي از تنوع زيستي ماهيان آب شيرين را دربر مي­گيرد. چشمه گُمبان و تالاب­هاي اطراف از منابع مهم آبي اين حوضه و حق­آبه درياچه­هاي طشك و بختگان هستند. در اين پژوهش، تنوع زيستي ماهيان تالاب­هاي چشمه گمبان و تهديدات حفاظتي آن‌ها (انساني و غيرانساني) در سال­هاي 1389، 1396 و 1397 بررسي شده است. در عمليات ميداني سال­هاي پيش، 5 گونه ماهي شامل 4 گونه بوم­زاد و يك گونه غيربومي متعلق به 5 جنس و 3 خانواده (Acanthobrama persidis، Alburnoides qanati، Aphanius sophiae، Capoeta saadii، Gambusia holbrooki) از تالاب­هاي چشمه گمبان شناسايي شده است كه در بررسي اخير، اين تعداد به دو گونه كاهش يافته است. خشكسالي­هاي طولاني اخير، برداشت بي­رويه آب از حق­آبه تالاب­ها به روش­هاي مختلف و حضور گونه­هاي غيربومي از تهديدات اصلي زيستگاه و جمعيت­هاي ماهيان و ديگر زيندگان تالاب­هاي استان فارس است. اقدامات حفاظتي فوري براي احياي تالاب­ها ضروري است.

Fars Province in southern Iran includes the main basins of the Kor River, Maharloo Lake, Persis, Hormoz and Karun. The Kor River Basin, as an inland basin, is an important part of the freshwater Ichthyodiversity. Cheshmeh Gomban (Gomban spring) and its surrounding wetlands are important water sources of this basin and water bodies of the Tashk and Bakhtegan Lakes. In this study, the ichthyodiversity in the Cheshmeh Gomban wetlands and their conservation threats (human and non-human) in 2010, 2017 and 2018 have been investigated. In the field work of the previous years, 5 fish species including 4 endemic species and an exotic species belonging to 5 genera and 3 families (Acanthobrama persidis, Alburnoides qanati, Aphanius sophiae, Capoeta saadii, Gambusia holbrooki) have been identified from the Cheshmeh Gomban wetlands, which in the recent study, this number was reduced to two species. Recent prolonged droughts, uncontrolled abstraction of water from wetlands by various methods and the presence of non-native species are the main threats to the habitats and populations of fish and other biota in Fars Province. Immediate conservation measures are necessary to rehabilitate the wetlands.