بررسي عوامل مؤثر بر كاهش ذخاير سس‌ماهي بزرگ‌سر (Luciobarbus capito Güldenstädt, 1773) در حوضه جنوبي درياي‌خزر (مطالعه موردي: رودخانه سفيدرود) و ارائه راهكارهاي حفاظتي

Investigating the factors affecting on declining of Luciobarbus capito stocks in the Caspian Sea basin (Case study: Sefidrood River) and proposing solutions for its protection

مطالعه حاضر با هدف بررسي عوامل محيطي مؤثر بر جمعيت سس­ماهي بزرگ­سر (Luciobarbus capito) در رودخانه سفيدرود، به­عنوان يكي از زيستگاه­هاي مهم ماهيان در حوضه درياي خزر، به اجرا درآمد. به­اين منظور، دو ايستگاه پس از سد سفيدرود و يك ايستگاه در نزديكي شهر رودبار (استان گيلان) جهت مطالعه انتخاب شدند. نمونه­برداري ماهيان با استفاده از دستگاه الكتروشوكر و تور پشتيبان انجام شد. بلافاصله پس از نمونه­برداري، پارامترهاي فيزيكوشيميايي آب شامل دماي آب، قليائيت (pH)، كل مواد جامد محلول (TDS)، اكسيژن محلول (DO)، نيترات (NO3) و فسفات (PO4) ثبت گرديد. در تحقيق حاضر، همبستگي بين متغيرهاي فيزيكوشيميايي آب با استفاده از آزمون همبستگي پيرسون موردبررسي قرار گرفت. همچنين، به­منظور بررسي ارتباط بين پارامترهاي محيطي و اطلاعات حضور گونه از آناليز Canonical Correspondence Analysis (CCA) استفاده شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه فاكتور­هاي pH و DO ارتباط معني­داري با يكديگر دارند. بر اساس نتايج آناليز CCA، ايستگاه اول بيشتر تحت تأثير DO و pH و ايستگاه دوم بيشتر متأثر از فاكتور TDS بود. همچنين، نتايج نشان داد كه در ايستگاه سوم دماي آب و ميزان فسفات نقش موثري بر جمعيت سس­ماهي بزرگ­سر (L. capito) داشتند. به‌طوركلي، مطالعه حاضر نشان داد كه وضعيت كيفيت آب در رودخانه سفيدرود چندان مطلوب نيست كه علل عمده آن را مي­توان متأثر از فعاليت­هاي انساني مانند احداث سدها، ورود آلاينده ­ها و استخراج شن و ماسه دانست. مطالعه حاضر توصيه مي­كند كه جلوگيري از فعاليت­هاي مخرب انساني، حفاظت از زيستگاه ­ها و مكان­هاي تخم­ريزي و توليدمثل سس­ماهي بزرگ­سر در حوضه درياي خزر بايد به­عنوان اولويت­هاي حفاظتي مدنظر قرار گيرند.

Investigating the factors affecting on declining of Luciobarbus capito stocks in the Caspian Sea basin (Case study: Sefidrood River) and proposing solutions for its protection Radkhah *, Sohail Eagderi, Hadi Poorbagher Abstract: (377 Views) The aim of this study was to investigate the environmental factors affecting the population of the bulatmai barbel (Luciobarbus capito) in Sefidrood River, as one of the important habitats of fish in the Caspian Sea basin. For this purpose, two stations after Sefidrood Dam and one station near Rudbar (Guilan province) were selected for the study. Fish sampling was performed using electroshocking device and backup net. Immediately after sampling, water physicochemical parameters including water temperature, alkalinity (pH), Total Dissolved Solids (TDS), Dissolved Oxygen (DO), nitrate (NO3) and phosphate (PO4) were recorded. In the present study, the correlation between physicochemical variables of water was investigated using Pearson correlation test. Also, Canonical Correspondence Analysis (CCA) was used to investigate the relationship between environmental parameters and species presence information. The results showed that there is a significant relationship between pH and DO. Based on the results of CCA analysis, the first station was more affected by DO and pH and the second station was more affected by TDS. Also, the results showed that in the third station, water temperature and phosphate had an effective role on the population of L. capito. In general, this study showed that the water quality situation in Sefidrood River is not very favorable, the main causes of which can be influenced by human activities such as construction of dams, the entry of pollutants and sand extraction. The present study recommends that the prevention of destructive human activities, protection of habitats and spawning and reproduction sites of L. capito in the Caspian Sea basin should be considered as conservation priorities.