كليدواژه :
ماهيان غضروفي , كوسه ماهيان , صيد ضمني , گونه هاي درمعرض خطر , گونه هاي غالب
چكيده فارسي :
ذخاير كوسه ماهيان در آبهاي ايراني خليج فارس و خليج عمان به شدت رو به كاهش است. هرچند با وضع ممنوعيت صيد و جريمه هاي سنگين از سوي سازمانهاي متولي صيد اين ماهيان ممنوع شده است لاكن صيد ضمني (Bycatch)در برخي از روشهاي صيد شامل گوشگيرساحلي و اقيانوسي، ترال ماهي و ميگو، رشته قلاب و ترولينگ هنوز كوسه ها را گرفتار مي كند. در اين تحقيق طي دوره زماني 10 ساله از سال 1389 تا 1399 در 20 بندر صيادي انتخابي به صورت تصادفي در نوار ساحلي خليج فارس و خليج عمان در نوار ساحلي جنوب ايران نسبت به پايش روند تخليه صيد كوسه ماهيان با بررسي و شناسايي گونه اي كوسه ماهيان با استفاده از روشهاي بيومتريك و بهره گيري از كليدهاي شناسايي معتبر FAO و IOTC اقدام گرديد. بعلاوه جهت ارتقاء سطح طبقه بندي و شناسايي از 8 كليد معتبر ديگر نيز استفاده شد. بررسي حاضر نشان داد كه 38 گونه كوسه ماهي در فرايند عمليات صيادي بصورت ضمني صيد مي شوند. از مجموع تركيب صيد كوسه ماهيان درطي دوره مورد مطالعه شش گونه كوسه ماهي بيشترين فراواني را دارند كه گونه هاي غالب منطقه مي¬باشند. درصد فراواني اين كوسه ها به ترتيب كوسه شيري21% Rhizoprionodon acutus ، كوسه ابريشمي18% Carcharhinus falciformis،كوسه دم خالدار15% Carcharhinus sorrah ، كوسه چاك لب12% Rhizoprionodon oligolinx ، كوسه چانه سفيد10% Carcharhinus dussumieri و كوسه باله سياه معمولي8% Carcharhinus limbatus بيشترين حجم از تخليه كوسه ماهيان در بنادر را به خود اختصاص مي دهند. غالب كوسه هاي صيد شده كوسه هاي كوچك و داراي فراواني طولي بين 50 تا 100 سانتيمتر مي باشند. با برآورد ميزان صيد سالانه كوسه ماهيان در پنج دهه گذشته و براساس آخرين رده بندي IUCN درسال 2020 هم اكنون 4 گونه از كوسه ماهيان خليج قارس و درياي عمان بصورت بحراني در معرض انقراضCritically Endangered قرار گرفته اند؛ همچنين 13 گونه نيز در فهرست قرمز گونه هاي درمعرض خطر Endangered قرار گرفته است. بر همين اساس 13 گونه ديگر بواسطه صيد غير مجاز ذخاير آنها آسيب پذير Vulnerable شده است. درحال حاضر با توجه به اهميت اكولوژيك ذخاير كوسه ماهيان و وجود حساسيت در سطح ملي و منطقه ايي و همچنين باتوجه به حضور ناوگان ماهيگيري ايران در اقيانوس هند و صيد ضمني گونه هاي اقيانوسي و الزام سازمانهاي بين المللي لزوم تدوين برنامه اقدام ملي براي حفاظت از اين گونه هاي ارزشمند بيش از پيش احساس مي شود كه اين مهم با يك عزم ملي و با عنايت به ضرورتهاي مديريتي و اجماع كارشناسي مي بايست به صورت كاربردي و با تضمين اجرايي دقيق محقق شود.
چكيده لاتين :
Shark stocks in Iranian water of the Persian Gulf and Gulf of Oman are declining sharply. Although fishing and heavy fines have been banned by the organizations in charge of fishing for these fish, bycatch in some fishing methods, including Neritic and oceanic Gillnet, trawl fish and shrimp, long loine and trolling, still catch sharks. Slowly In this study, during a period of 10 years from 2010 to 2020 in 20 selected fishing ports randomly in the coastal strip of the Persian Gulf and gulf of Oman to monitor the discharge of sharks by examining and identifying shark species using biometric methods and using valid regional identification keys as well as FAO identification keys. The present study showed that 38 species of sharks are implicitly caught in the process of fishing operations. Of the total shark fishing composition during the study period, five shark species are the most abundant, which are the dominant species in the region. The percentage of abundance of these sharks are respectively., Rhizoprionodon acutus21%, Carcharhinus falciformis 18%, Carcharhinus sorrah 15%, Rhizoprionodon oligolinx 12%, Carcharhinus dussumieri 10% and, Carcharhinus limbatus 8%, To devote to themselves. Most sharks caught are small sharks with a longitudinal frequency of between 50 and 100 cm. Estimated annual shark catches over the past five decades and according to the latest IUCN rankings in 2020, four species of sharks in the Persian Gulf and the gulf of Oman are now critically endangered; Thirteen species are also on the Red List of Endangered Species. Accordingly, 13 other species have become vulnerable due to illegal fishing of their stocks Vulnerable. At present, due to the ecological importance of shark stocks and the existence of sensitivity at the national and regional levels, as well as the presence of the Iranian fishing fleet in the Indian Ocean and the implicit catch of ocean species and the attention of international organizations, the need for a national plan of action to protect These valuable species are increasingly felt that this important thing with a national determination and with regard to the needs of management and expert consensus must be achieved in a practical and executive way.
