تحليلي نشانه‌شناختي از ظهور فرش و نقوش آن در مد ايران و جهان

A Semiotic Analysis of the Emergence of Carpets and their Designs in Iranian and World Fashion

در دهه اخير با ظهور فرش ايراني در عرصه مد جهاني، اعم از نقوش فرش در پوشاك و يا قطعات بافته شده آن در لباس و كيف و كفش، دايره واژگان فرش، از محدوده كف پوش به حوزه تن پوش نيز گسترش پيدا كرده و به تبع مد داخلي نيز نسبت به اين ايده بي تفاوت نمانده است. مد جهاني، تحت سيطره برندها است كه هر يك ارزش هاي نظام معنايي خود را بازتوليد مي كند. بنابراين مد فرش، از گفتمان يكساني در مد داخلي و جهاني برخوردار نيست. لذا اين سوالات مطرح مي شوند كه نظام معنايي مد فرش ايراني و جهاني با چه رمزگاني به خلق معنا مي پردازد؟ در پارادايم هاي حاكم بر مد داخلي و خارجي، چگونه از فرش ايراني به طور خاص و فرش به طور عام، در تشديد كاركرد رسانه اي لباس بهره گرفته مي شود؟ لذا اين نوشتار با رويكرد نشانه شناسي و به شيوه توصيفي- تحليلي، با تاكيد بر مد جهاني، در راستاي پاسخ گويي به سوالات تحقيق است. هدف از پژوهش، بحث در گفتمان غالب فرش در مد معاصر ايران و جهان است. يافته ها حاكي از آن هستند كه نظام مد جهاني، يك سيستم باز و پويا است و پارادايم حاكم بر آن، مدسازي است كه سازنده محتوا است؛ محتواي مفهومي، هنري، كيفيتي يا اخلاقي. فرش در مد جهاني، گفتمان هنري را شكل مي دهد و خارج از آن، يك مد آوانگارد، پست مدرنيستي، يك اثري هنري داراي بيان و معرف روح دوران تلقي مي شود. جوهره فرش (طرح و نقش، بافت و ساختار) با توجه به نوع گفتمان، تبديل به رمزگان در نظام معنايي شده و لذا شكل تجسمي مد فرش، وابسته به محتواي مورد نظر بوده است. با اين حال، پارادايم حاكم بر مد ايراني، مدگرايي است و رواج مد فرش در ايران بيش از آنكه يك حركت پست مدرنيستي براي احيا و بازتعريف هنرهاي سنتي باشد، غلبه برندينگ و تجاري سازي بوده و گفتمان مد فرش ايراني، گفتمان رفاه و ثروت است.

In the last decade, with the advent of the Persian carpet in the world of fashion, whether carpet designs in clothing or its woven parts in clothing, bags and shoes, the related vocabulary of carpets has expanded from the floor covering filed to the body covering field. As a result, domestic fashion has created new experiences in this field. The global fashion is dominated by brands, which reproduces each value of its semantic system. Therefore, carpet fashion will not have the same discourse in internal and global fashion. Therefore, the questions arise that with what codes does the semantic system of Iranian and world carpet fashion create meaning? an‎d how are Iranian carpets in particular and carpets in general used in the paradigms governing domestic and foreign fashion to intensify the function of clothing media? Therefore, this paper is based on the semiotic approach and in a descriptive-analytical manner, with an emphasis on global fashion in order to answer research questions. The purpose of the research is to discuss the dominant discourse of carpet in contemporary fashion in Iran and in the world. Research findings indicate that the global fashion system is an open and dynamic system and the governing paradigm is fashion which is the creator of content; conceptual, artistic, qualitative, or moral content. In the world fashion, the carpet forms the artistic discourse, and beyond that, a avant-garde fashion, postmodernism, is an art work that expresses and reflects the spirit of the era. The essence of the carpet (Design, texture, and structure) has become a code in the semantic system, according to the type of discourse; hence the visual form of the carpet is dependent on the content in question. However, the paradigm governing Iranian fashion is fashionism, and the prevalence of carpet in Iran has been the dominance of branding and commercialization, rather than a postmodernist movement to revive and redefine the traditional arts, and the Iranian fashion discourse is the discourse of welfare and wealth.