كليدواژه :
صنيع‌الملك , بازنمايي شخصيت , پيكره‌نگاري , چهره‌نگاري
چكيده فارسي :
ابوالحسن غفاري كاشاني ملقب به صنيع‌الملك، تصويرگر و پيكره‌نگار نامي عصر قاجار و از پيشگامان فن شبيه‌سازي چهره به شمار مي‌آيد. وي در ترسيم پيكره‌‌ها، تدابير بديع و منحصربه‌فردي را با الهام از هنر آرمان‌گراي ايراني و هنر واقعيت‌گراي اروپايي به‌كار بسته است. يكي از مشخصه‌هاي برجسته در پيكره‌نگاري‌هاي هنرمند، توجه ويژه به بازنمايي شخصيت و نمايش خصوصيات دروني افراد است؛ مشخصه‌اي كه پيش از اين در هنر نقاشي ايران متداول نبوده است. هدف از پژوهش حاضر، شناسايي و بازيابي اين وجه مهم در آثار هنرمند است. پرسش اصلي اين است كه نحوه بازنمايي شخصيت در آثار پيكره‌نگاري صنيع‌الملك چگونه بوده است و او از چه نوع تمهيدات بصري براي نمايش بهتر اين خصوصيات بهره گرفته است؟ بر اين اساس و با مطالعه نمونه‌هايي از پيكره‌نگار‌ه‌هاي صنيع‌الملك، به شيوه توصيفي- تحليلي، نحوه و چگونگي بازنمايي حالات و ويژگي‌هاي دروني شخصيت‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهند كه مسئله اهتمام به وجوه پنهاني و دروني افراد، همپاي توجه به خصوصيات ظاهري آنها، نزد هنرمند حائز اهميت و ارزش بوده است. وي در نمايش اين خصوصيات، باورداشت‌ها و انديشه‌هاي ذهني خويش از شخصيت‌ها را معيار قضاوت قرار داده و به مدد مجموعه‌اي از تمهيدات بصري چون؛ ارزش‌گذاري بر برخي عناصر موثر در رخساره، تاكيد مشخص بر بخش‌هايي از اجزاي پيكره و نيز تغيير در ابعاد و تناسبات بدن و جامگان، خصلت‌هاي دروني هر فرد را در سيما و اندام او متبلور ساخته است. بدين‌سان، آنگاه كه مخاطب آثار هنرمند در مقابل اين تابلوها به نظاره مي‌ايستد، خصلت‌هايي چون؛ وقار و نجابت، فرومايگي و زبوني، قدرت و غرور، مكر و حيله‌گري و غيره را -كه بازتابي از ديدگاه و نظر هنرمند در مورد شخصيت‌ها هستند- به‌خوبي از سيماي آنها درك مي‌نمايد.
چكيده لاتين :
Abolhassan Ghaffari Kashani, known as Sania Ol-Molk, is a well-known figure painter of the Qajar era and one of the pioneers of realistic portraiture. In drawing the figure, he has used innovative and unique methods inspired by Iranian idealistic art and European realist art. One of the special features of Sani Ol-Molk’s figure paintings is his special attention to representing the inner qualities and mental characteristics of individuals; a feature that has not been common in Persian painting before. The purpose of the present study is to identify and retrieve this feature in his artworks. The most important question that forms the basis of this study is How is the representation of personality in Sani-Ol-Molk’s figure painting and What kind of visual arrangements has the artist used to better display these features? Accordingly, by selecting samples of the Sani-Ol-Molk’s figure paintings, the descriptive-analytical method, how the representation of characters and their internal characteristics, are studied. The results of the study show that the issue of paying attention to the hidden and intrinsic aspects, as well as paying attention to the facial features of the individuals, has been of great importance to the artist. In displaying these traits, he judges his own beliefs and mental thoughts of the characters, and with the help of a series of visual measures such as valuing some of the effective elements on the face, the particular emphasis on parts of the body parts as well as changes in the dimensions and proportions of the body and clothing have shaped each person’s inner traits in his or her face and body. Thus when the audience of the artist’s works stands in front of these paintings, he understands features like dignity and decency, humility and eloquence, power and pride, trick and crafty which are the reflection of the artist’s point of view and opinion about the characters, from their appearance.
