ارزيابي شاخص هاي كيفي و تركيبات زيست فعال روغن برخي از ارقام و ژنوتيپ هاي اميدبخش زيتون در منطقه طارم استان زنجان

Evaluation of qualitative traits and bioactive compounds of some cultivars and promising genotypes in Tarom region in Zanjan province

در اين پژوهش شاخص هاي كيفي و تركيبات زيست فعال روغن سه ژنوتيپ اميدبخش زيتون (T2، T7 وT18) و دو رقم زرد و كرونيكي (شاهد) از كلكسيون زيتون ايستگاه تحقيقات زيتون طارم در استان زنجان طي دو سال (97-1396) مورد ارزيابي قرار گرفت. شاخص هاي كيفي روغن شامل اسيدهاي چرب آزاد (FFA)، عدد پراكسيد (PV) و ضرايب خاموشي K232 و K270، كلروفيل كل، كاروتنوييد كل، فنل كل، فلاونوييد كل و ظرفيت آنتي اكسيداني اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس اثر سال × رقم/ ژنوتيپ بر صفات اندازه گيري شده نشان داد كه اثر متقابل آنها بر تمام صفات به جز ضريب خاموشي K270 در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين داده ها نشان داد كه روغن ژنوتيپ T7 (79/0درصد اولييك اسيد) و رقم زرد (43/0 درصد اولييك اسيد) در سال 97 به ترتيب بيش ترين و كم ترين ميزان FFA را دارا بودند. روغن ژنوتيپ هاي T7 در سال 97 (22/17 ميلي اكي والان اكسيژن در كيلوگرم روغن) و T2 در سال 96 (67/6 ميلي اكي والان اكسيژن در كيلوگرم روغن) به ترتيب بيش ترين و كم ترين ميزان PV را نشان دادند. ضريب خاموشي K232 روغن ژنوتيپ T18 نيز در هر دو سال مورد بررسي (8/0 و 03/1 به ترتيب براي سال 96 و 97) داراي كم ترين ميزان بود. روغن رقم زرد در سال 96 با 94/243 ميلي گرم گاليك اسيد در كيلو گرم روغن داراي بيش ترين ميزان فنل كل بود. از نظر فلاونوييد كل نيز نمونه هاي روغن ژنوتيپ T7 در سال 97 با 45/21 ميلي گرم كويرستين در كيلو گرم روغن داراي بيشترين ميزان بود. رقم كرونيكي با 55/90 درصد بيش ترين ميزان ظرفيت آنتي اكسيداني در سال 96 و ژنوتيپ T7 با 65/41 درصد كم ترين ميزان اين شاخص را به خود اختصاص داد. ژنوتيپ T2 در هر دو سال از نظر ظرفيت آنتي اكسيداني در يك گروه آماري با ارقام تجاري شاهد قرار داشت.

In this study, qualitative traits and bioactive compounds of edible oil that extracted from three olive promising genotypes (T2, T7, and T18) and two cultivars (Zard and Koroneiki) from Tarom olive collection in Zanjan province were evaluated during two crop seasons (2017-2018). Edible oil quality traits including free fatty acids (FFA), peroxide value (PV) and extinction coefficients (K232 and K270), total chlorophyll, total carotenoids, total phenols, total flavonoids and antioxidant capacity were measured. The results of analysis of variance of year Í cultivar / genotype on oil qualitative traits showed that their interactions on all traits except K270 were significant at 1% probability level. The results showed that edible oil of T7 genotype (0.79% as oleic acid) and Zard cultivar (0.43% as oleic acid) in 1997 had the lowest and highest FFA contents, respectively. Edible oil of T7 in 2018 (17.22 m Eq / kg of oil) and T2 in 2017 (96.67 m Eq / kg) showed the highest and lowest PV levels, respectively. The K232 extinction coefficient of T18 oil was the lowest in both years (0.8 and 1.03 for 2017 and 2018, respectively). Edible oil of Zard cultivar had the highest amount of total phenol in 2017 (243.94 mg gallic acid per kg of oil). T7 genotype had the highest amounts of total flavonoids in 2018 )21.45 mg of quercetin per kg of oil(. Koroneiki cultivar with 90.55% had the highest antioxidant capacity in 2017 and T7 genotype with 41.65% had the lowest value of this index. T2 genotype in both years in terms of antioxidant capacity was in a statistical group with commercial cultivars.