بررسي ساز و كارهاي موثر بر مديريت بحران خشكسالي از ديدگاه كارشناسان وزارت جهاد كشاورزي استان البرز

Investigating the Mechanisms for Managing Drought Crisis Management from the Experts' Point of View Agriculture Jihad of Alborz Province

مقدمه: خشكسالي تأثيرات مخربي بر محيط زيست دارد. خشكسالي در ايران به تمام نقاط كشور سرايت كرده است. هدف از اين مطالعه بررسي مكانيسم هاي موثر مديريت بحران خشكسالي از ديدگاه كارشناسان وزارت جهادكشاورزي استان البرز بود. روش­: تحقيق حاضر از نوع تحقيقات كاربردي و به روش توصيفي، همبستگي مي باشد. جامعه آماري اين تحقيق شامل 316 نفر از كارشناسان سازمان جهاد كشاورزي استان البرز بوده است. نحوه تعيين حجم نمونه براساس جدول كرجي و مورگان برابر 183 نفر محاسبه شده است و روش نمونه گيري به صورت تصادفي ساده با نسبت متناسب بوده است.آلفاي محاسبه شده براي پرسشنامه تحقيق حاضر 0/80 مي باشد. يافته­ ها: داده هاي تحقيق حاكي از آن است كه متغير عوامل مديريتي حدود 32/4 ، متغير عوامل اقتصادي حدود 31 درصد ، متغير عوامل آموزشي حدود 28/5 درصد ومتغير عوامل فرهنگي- اجتماعي حدود 30/5 درصد از تغييرات متغير وابسته مديريت بحران خشكسالي را تبيين مي نمايد. نتايج حاصل از تحليل عاملي شناسايي راهكارهاي مديريت بحران خشكسالي در زمينه كشاورزي در استان البرز نشان داد كه؛ راهكارهاي سياسي - حمايتي، راهكارهاي مديريتي، راهكارهاي فني، راهكارهاي قانوني، راهكارهاي آموزشي و راهكارهاي اقتصادي به ترتيب اولويت عواملي هستند كه بيشترين سهم را در تبين راهكارهاي مديريت بحران خشكسالي در زمينه كشاورزي در استان البرز از ديدگاه كارشناسان مورد مطالعه داشته اند. اين عوامل مقدار 72/12 درصد از واريانس كل متغيرها را به خود اختصاص داده است. نتيجه­ گيري: با توجه به نتايج حاصل از تحقيق شناسايي راهكارهاي مديريت بحران خشكسالي در زمينه كشاورزي در استان البرز مي توان اظهار نمود كه؛ راهكارهاي سياسي - حمايتي، راهكارهاي مديريتي، راهكارهاي فني، راهكارهاي قانوني، راهكارهاي آموزشي و راهكارهاي اقتصادي به ترتيب اولويت عواملي هستند كه بيشترين سهم را در تبين راهكارهاي مديريت بحران خشكسالي در زمينه كشاورزي در استان البرز از ديدگاه كارشناسان مورد مطالعه داشته اند. لازم است سياست­ هاي حمايتي مناسب براي محافظت از كشاورزان در هنگام خشكسالي به منظور كاهش آسيب پذيري آنان دنبال شود. اتخاذ سياست هاي مناسب مديريت منابع آب كشاورزي توسط مديريت آب كشور، افزايش دانش روستائيان در ارتباط با مديريت مصرف بهينه آب كشاورزي، توجه به دانش بومي كشاورزي به منظور مديريت خشكسالي، بيمه محصولات كشاورزي در معرض خطر خشكسالي، همكاري با دانشگاه هاي موفق در زمينه مديريت خشكسالي، استفاده از تجارب ساير كشورها در زمينه مصرف بهينه آب گردد.

Introduction: Drought has detrimental effects on the ecological environment. Drought in Iran has spread to all parts of the country. The purpose of this study was to investigate the effective mechanisms of drought crisis management from the viewpoint of the experts of the Ministry of Jihad-e-Agriculture of the province of Alborz. Methods: This is a descriptive-correlation research. The statistical population of this research was 316 professional agents from the Jihad-e-Agriculture Organization of Alborz Province. The sample size selected based on the Morgan and Morgan table of 183 people, and the sampling method was proportional to the simple random sampling method. The calculated alpha for the research questionnaire is 0.80. Findings: The research data indicate that the variables of managerial factors are about 32.4, the variables of economic factors are about 31%, and the variables of educational factors are about 28.5% and the variables of socio-cultural factors account for about 30.5% of the changes in the dependent variable of drought crisis management. The results of Factor Analysis of Drought Crisis Management Solutions in the field of agriculture in Alborz province showed that political-supportive strategies, management solutions, technical solutions, legal solutions, educational strategies and economic solutions are the priorities of the factors that have the highest share in the explanation. Drought crisis management strategies in the field of agriculture in Alborz province have been studied by experts. These factors account for 72.12% of the variance of all variables.