تحليل عوامل مؤثر بر شكل‌گيري گره درودگري

An Analysis of Contributory Factors in the Formation of Carpentry Latticework

گره‌چيني از جمله بارزترين الگوهاي به‌ كار رفته در دست‌ ساخته‌ها و بناهاي ايراني است كه تنها نبايد به عنوان الگوي بصري قلمداد شود بلكه در اصل به عنوان راهكاري جهت حل چالش‌هاي اجرايي به كار گرفته شده است. گره درودگري يكي از انواع گره‌چيني است كه در ساخت نرده، در و بيش از همه، پنجره‌هاي مشبك به كار رفته است. پژوهش و تحليل گره‌هاي درودگري با توجه به آسيب‌پذيري ساختمايۀ چوب خصوصاً به دليل قرارگيري در مجاورت فضاي آزاد و به واسطۀ معدود تصاوير و نمونه‌هاي برجا مانده از معماري سنتي ايران و از همه مهم‌تر بررسي سنت ساخت اين آثار توسط اساتيد حاضر قابل انجام است. در اين مقاله تلاش شده است با بررسي جوانب مختلف عوامل مؤثر بر شكل‌گيري اين نوع گره، دلايل راهبردي به كارگيري اين نوع گره تبيين گردند. هدف اين پژوهش، شناخت گره درودگريِ به كار رفته در پنجره‌هاي مشبك و عوامل تأثيرگذار بر آن است تا به اين وسيله، دلايل تفاوت گره درودگري و ساير گره‌ها روشن گردد. پاسخ به سوال چيستي گره درودگري، در پي فهم چگونگي ساخت آن است. كاركرد پنجره، ويژگي‌هاي ساختمايۀ چوب و روش‌هاي ساخت، دانش پايه هندسۀ مسطح، ترقي زيبايي‌شناسانۀ بصري هنرمندان و معماران از جمله عوامل مؤثر بر شكل‌گيري گره‌هاي درودگري بوده‌اند. اين مقاله كه با رويكرد توصيفي- تحليلي و مدل‌سازي به انجام رسيده و از مطالعات ميداني و كتابخانه‌اي براي گردآوري اطلاعات استفاده نموده است، در تلاش براي بازنمايي دقيق گره درودگري و تحليل مشخصات اين نوع گره است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد سه عامل كاركرد، شكل ظاهري و فناوري در شكل‌گيري گره درودگري نقش دارند. هم‌چنين با بررسي جزء به جزء طريقۀ ساخت اين نوع گره، نقش عوامل مختلف در شكل‌گيري آن بررسي شده است.

Gerehchini (latticework) is one of the most prominent patterns used in Iranian handicrafts and buildings. It should not be considered as a mere visual pattern, but in principle as a solution to solve executive challenges. Carpentry latticework is a type of geometrical pattern used in making fences, doors and most of all latticed windows. Due to the vulnerability of wood material, especially owing to its proximity to the open air, as serious study of such structures have to be carried out. An analysis of latticework and the tradition of making such works can now be done by present masters and the few images and examples remained from the traditional Iranian architecture. In this article, an attempt is made to explain the strategic reasons for using this type of pattern by examining the various aspects of the factors affecting the formation of this type of lattice. The purpose of this study is to identify the factors affecting the carpentry latticework used in latticed windows and to explain the reasons for the difference between such a lattice and other related types. Defining the nature of carpentry latticework depends upon understanding the way it is made. The function of windows, features of wooden constructions and construction methods, basic knowledge of flat geometry, visual aesthetic development of artists and architects are among the factors influencing the formation of carpentry knots. Reviewing these cases by field and library studies with a descriptive-analytical and modeling approach, this article is done with the purpose of having an accurate representation of the carpentry latticework and making an analysis of the feature of this type of lattice. One of the results of this research explains three factors, i.e. function, appearance and technology in the formation of the mentioned lattice. Incidentally, the role of different factors in the formation of this type of lattice is examined by looking through a detailed study of its construction.