كليدواژه :
امر انقلابي , اصلاح , گفتمان اصلاح طلبي , اصول گرايي , لاكلائو و موف
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر با هدف بررسي تحولات مفهومي امر انقلابي در گفتمان اصلاح طلبي انجام گرفت. براي تبيين معنادار رابطه ميان امر انقلابي گري و اصلاح طلبي، از رهيافت نظري لاكلائو و موف استفاده گرديد. با رحلت امام خميني، گفتمان جمهوري اسلامي كه با دال هاي اسلام و جمهوريت مفصل بندي ميشد، راه براي برداشت ها و تفاسير متفاوت باز شد كه نتيجۀ آن، شكل گيري دو طيف سياسي رقيب با عنوان «اصلاحطلب» و «اصولگرا» بود. گفتمان اصلاح طلبي، شعارهاي انقلاب اسلامي همچون آزادي، مردم سالاري، قانون گرايي، دموكراسي ديني، حقوق بشر و ... را در خود جاي داد و با اين تفكر كه نياز جامعه ايراني، داشتن روابط عادلانه و آزاد با همۀ جهان است، رويكردهاي جديدي را در خود پذيرا گرديد. اين گفتمان، حول دال مركزي مردم سالاري و دالهاي شناور جامعه مدني، توسعه سياسي، قانونگرايي، آزادي و تساهل شكل گرفت و نظام معنايي را شكل داد كه بر اساس آن سعي نمود ساختار معنايي گفتمان اصولگرايان را در هم شكند. در مقابل، اصولگرايان سعي كردند با ايجاد مفصل بندي جديد و افزودن دالهايي چون عدالت، امنيت، ارزش‌ها، تهاجم فرهنگي و ... حول دال مركزي ولايت، نظام معنايي خود را شكل داده و دال مركزي اصلاح طلبان و دالهاي شناور آن را ساختارشكني نمايند. گفتمان اصلاح طلبي امكانهاي زيادي براي تحول در جامعه ايجاد كرد، اما نتوانست در مقابل موانع شكل‌گرفته پيروز شود. هرچند در گفتمان اصلاح طلبي، تغييراتي در عناصر انقلاب اسلامي شكل گرفت، اما اين بدان معنا نبوده كه امر انقلابي به‌كل از بين رفته است، بلكه بدان معناست كه گفتمان اصلاحطلبي به جاي تأكيد بر مؤلفه هايي همچون عدالت محوري، به عناصري همچون مردمسالاري، آزادي، توسعه سياسي و قانون مداري توجه نموده است. درواقع ميتوان گفت كه امر انقلابي در گفتمان اصلاحطلبي برساخته شده است و توليدكنندگان گفتمان اصلاحطلبي همواره نقشي تأثيرگذار در ساختار سياسي جمهوري اسلامي ايران بعد از انقلاب اسلامي داشته است.
چكيده لاتين :
This paper has been developed to study conceptual transformations of the revolutionary in reformist discourse. For meaningful clarification of the relationship between the revolutionary and reformist discourse, we have resorted to Laclau and Mouffe’s theoretical approach. After the demise of Imam Khomeini, Islamic Revolution’s discourse - which had been articulated with signifiers of Islam and republicanism - experienced a new chance for presentation of different understandings and interpretations resulting in the emergence of two political rival spectrums of “Reformist Camp” and “Principlist Camp”. The reformist discourse encompassed such revolutionary slogans as freedom, democracy, legal positivism, religious democracy, human rights, etc. The reformist discourse adopted a new approach, claiming that the Iranian society needed fair and free relations with the rest of the world. The discourse was formed around the central signifier of democracy and floating signifiers of civil society, political development, legal positivism, freedom and moderation. Constituting a system of meaning, the reformist discourse tried to break apart the principlist discourse. On the contrary, the principlists created a new articulation and added new signifiers such as justice, security, values, cultural invasion, etc. to constitute their system of meaning around the central signifier of Vilayat or Islamic guardianship to dismantle the structure of reformists’ central signifier and floating signifiers. Reformist discourse created many chances for change in the society but failed to overcome the erected obstacles. Some changes occurred in Islamic Revolution elements as a result of the reformist discourse but it did not mean the revolutionary was totally wiped off. Rather, it means that reformist discourse paid attention to such factors as democracy, freedom, political development, and legal positivism instead of emphasis on such factors as justice. Indeed, it can be argued that the revolutionary is a product of reformist discourse and creators of the reformist discourse have always played an influential role in the political structure of the Islamic Republic of Iran after the victory of Islamic Revolution in 1979.
