اقباليه كاشان؛ شواهد باستان‌شناسي از پهنۀ فرهنگي دشت كاشان

Eghbaliyeh Area in Kashan: An Archaeological Evidence from the Cultural Zone of Kashan Plain

دشت كاشان يكي از مناطق مهم فلات مركزي ايران از نظر سوابق ارزشمند تاريخي است. بر اساس بررسي‌هاي موردي و كاوش‌هايي كه طي هشتاد سال اخير در اين منطقه به انجام رسيده، دوره‌هايي از دورۀ پارينه‌سنگي تا دوران اسلامي در قسمت‌هاي مختلف اين محدودۀ جرافيايي شناسايي شده است؛ با وجود اين، برنامه‌هاي پژوهشي باستان‌شناسي انجام‌شده اعم از كاوش و بررسي سهم چشمگيري ندارند و در وهلۀ نخست، اجراي برنامه‌اي براي بررسي دقيق و جامع باستان‌شناسي براي شناخت هرچه بيشتر وضعيت باستان‌شناختي آن ضروري است. برنامۀ گمانه‌زني در محدودۀ اقباليه، واقع در شمال غربي كاشان، يكي از فعاليت‌هاي صورت‌گرفته در چند سال اخير است كه يافته‌هاي باستان‌شناسي شناسايي‌شدۀ آن شامل دوره‌هاي مختلف پيش از تاريخ، هزارۀ چهارم پيش از ميلاد، دورۀ آهن، دوران تاريخي و دوره‌هاي مختلف اسلامي تا عصر حاضر است. در اين مقاله بر آنيم به پرسش‌هايي نظير ماهيت و چيستي و وضعيت باستان‌شناختي محدودۀ اقباليه و يافته‌هاي حاصل از كاوش، همچنين دليل پراكنش يافته‌ها و گسيختگي و آشفتگي نهشته‌ها پاسخي درخور ارائه دهيم. شواهد باستان‌شناسي حكايت از آن دارند كه زمين‌هاي محدودۀ اقباليه با توجه به موقعيت پست خود، همواره محلي براي ته‌نشست سيلاب‌هاي فصلي بخش‌هاي بالادست دشت كاشان است كه مواد فرهنگي را نيز در بر مي‌گيرد.

Kashan Plain is one of the important regions of the central plateau of Iran in terms of valuable historical records. Based on case studies and excavations having been carried out in this area during the last 80 years, traces of different periods- from the Paleolithic to the Islamic era- have been identified in different parts of this geographical area. However, different archeological research programs, including excavations, have not made a significant contribution. Therefore, in the first place, a thorough and comprehensive archaeological study program is necessary to understand the archaeological status of this area better. Field archaeology in the Eghbaliyeh area-- located in the northwest of Kashan-- is one of the activities having been carried out in recent years, and its archaeological findings include different prehistoric periods - from the fourth millennium BC, the Iron Age, the historical period, various Islamic periods to present era.This article discusses and addresses questions, including the nature of the archeological site of Eqbaliyeh and the findings of the excavation. Also it elaborates the reasons for the distribution of the findings and the disconnection and turbulence of the ancient deposits. Archaeological evidences indicate that the Eghbaliyeh compound due to its low position has always been a place for sedimentation of seasonal floods of upper parts of the Kashan Plain, which includes cultural materials.