كليدواژه :
تاريخ نيشابور , تواريخ محلي , حاكم نيشابوري , مصادر تاريخ نيشابور
چكيده فارسي :
تاريخ نيشابور، تأليف حاكم نيشابوري (د. 405ق)، يكي از كهن‌ترين و معتبرترين تواريخ محلّي در جهان اسلام است. اين اثر كه به جهت سترگي و اهميتش، به‌حقّ آن را تاريخ خراسان خوانده‌اند، بسيار مفصّل بوده ولي امروز مفقود است. تاريخ نيشابور، علاوه بر جنبه‌هاي سياسي، جغرافيايي و سنّت‌هاي فرهنگي و اجتماعي خراسان بزرگ، متضمّن مكتوبات و اسنادي است كه تا حدّ زيادي به بازنمايي وضعيت علمي نواحي خراسان كمك مي‌كند. اين كتاب به موضوعات متنوع و گسترده‌اي در قالب تراجمِ مفصّل پرداخته، كه حاكي از بهره‌مندي مؤلف از طيف وسيعي از منابع حوزه‌هاي مختلف علمي است.
مقالۀ پيش رو پژوهشي است در شناسايي منابع مكتوب و شفاهي تاريخ نيشابور، اعم از جوامع حديثي، تواريخ محلّي، كتب رجال، اخبار و حكايات، دواوين شاعران، متون صوفيّه و امثال اين‌ها، كه بر مبناي نقل‌هاي متون ديگر، و بخصوص تنها تلخيص بازمانده از تاريخ نيشابور، اثر خليفۀ نيشابوري، صورت گرفته است.
چكيده لاتين :
Tarikh-e Nishabur (history of Nishapur), authored by Hākem-e Nishāburi (d. 405 H./1014), is one of the oldest and most creditable local histories ever written in the Islamic World. This work, rightly called “Khorasan History “because of its immensity and importance, appears to have been hugely intensive but now no longer extant. In addition to political, geographical, and cultural aspects of Greater Khorasan, the Tārikh-e Nishābur contains letters and documents that are of great help in shedding light on the scientific state in various parts of Khorasan. The book addresses a wide range of different subjects in the form of detailed life stories, this all being indicative of the author's use of an enormous number of sources on various scholarly fields.
This article presents research made to identify the written and oral sources of the Tārikh-e Nishābur, including hadith books, local histories, kotob-e rejāl (biographies of prominent scholars), accounts and stories, books of poetry, Sufi texts etc. The research is based on quotations made from other sources, especially from the sole remaining abridged version of the Nishābur History produced by Khalifeh-ye Nishāburi.
