كليدواژه :
Scomberomorus commerson , صيد بر واحد تلاش , ماهواره , شمال غربي خليج فارس
چكيده فارسي :
پيشينه و اهداف: براي اجراي مديريت صيد اطلاعات در مورد پراكنش گونه مورد نظر، زيستگاه مطلوب آن و ارتباط آن با متغيرهاي محيطي و اكولوژيكي لازم و ضروري است. ماهي شير جزو ماهيان ممتاز شيلاتي در خليج فارس مي باشد. در اين تحقيق ارتباط متغيرهاي زماني و مكاني با ميزان صيد به ازاي واحد تلاش ماهي شير (Scomberomorus commerson) به همراه متغيرهاي محيطي حاصل از تصاوير ماهواره‌اي مورد بررسي قرار گرفت.
روش‌ها: اين مطالعه در ناحيه شمال غربي خليج فارس (سواحل استان خوزستان) از سال 1392 تا 1397 به منظور بررسي ارتباط ميزان صيد بر واحد تلاش ماهي شير و متغيرهاي محيطي ازجمله دماي سطحي آب دريا، ميزان توليد اوليه، ضريب خاموشي نور و كلروفيل-آ انجام گرفت. اين متغيرها از طريق سنجندِه ماديس (MODIS) متناسب با زمان صيادي از سال 1392 تا 1397 از سايت ناسا تهيه گرديد. ميزان صيد به ازاي واحد تلاش نيز در همان سالها محاسبه و ثبت گرديد. سپس ارتباط ميان آنها با استفاده از آزمون هاي آماري مورد سنجش قرار گرفت.
يافته‌ها: نتايج حاصل از بررسي هاي اين تحقيق نشان داد كه در طول دوره مورد مطالعه ماهيان صيد شده داراي ميانگين طول كل 4±75 سانتي متر و ميانگين وزن ماهيان صيد شده 5±950 گرم بوده است. نتايج بررسي ميانگين متغيرها در طول دوره مورد مطالعه نشان داد كه ميانگين كل صيد در طول دوره مورد مطالعه 3/16802 كيلوگرم، ميانگين دما 25/25 درجه سانتي‌گراد، ميانگين كلروفيل-آ 17/1 مترمكعب/ميلي‌گرم، ميانگين توليد اوليه 85/1 روز/مترمربع/گرم كربن، ميانگين ضريب خاموشي 14/0 متر و ميانگين صيد به ازاي واحد تلاش 62/4 ساعت/كيلوگرم بوده است. همچنين نتايج آزمون هاي آماري نشان داد كه ميزان صيد به ازاي واحد تلاش با ماه نمونه‌برداري (01/0p<) و طول جغرافيايي (01/0p<) ارتباط معني‌دار منفي و با صيد كل (01/0p<) و سال نمونه‌برداري (01/0p<) و دما (01/0p<) ارتباط آماري معني‌دار مثبت وجود دارد. همچنين نتايج آزمون تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد كه عوامل كلروفيل-آ، دماي سطحي، ماه نمونه‌برداري، توليد اوليه و ضريب خاموشي همبستگي بالايي با مؤلفه اول، عوامل صيد به ازاي واحد تلاش، صيد كل و عرض جغرافيايي همبستگي بالايي با مؤلفه دوم، طول جغرافيايي همبستگي بالايي با مؤلفه سوم و عوامل عرض جغرافيايي و دماي سطحي همبستگي بالايي با مؤلفه چهارم نشان دادند.
نتيجه‌گيري: به طور كلي طبق نتايج اين تحقيق طول و عرض جغرافيايي، ماه و سال نمونه برداري و دماي سطحي بر روي ميزان صيد به ازاي واحد تلاش اين ماهي بيشترين تاثير را دارند. اين تحقيق مي تواند در اجراي مديريت اكوسيستم محور صيد اين گونه موثر باشد. از آنجا كه اولين قدم در جهت مديريت اكوسيستم دانش كافي در حوزه آن اكوسيستم و به ويژه پراكنش آن گونه در ارتباط با متغيرهاي محيطي است لذا اين تحقيق مي‌تواند به اجراي مديريت اكوسيستم محور در اين منطقه كمك نمايد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: To implement fishing management, information about the distribution of the desired species, its optimal habitat, and its relationship with environmental and ecological variables is necessary. Narrow-barred Spanish mackerel is one of the best fisheries in the Persian Gulf. This study considered the possible relationship between spatial, temporal, and satellite-derived environmental variables on Scomberomorus commerson Catch Per Unit Effort (CPUE). Methods: This study was conducted in the Northwest of Persian Gulf (coasts of Khuzestan province) from 2013 to 2018 to investigate the relationship between Catch Per Unit Effort (CPUE) of Narrow-barred Spanish mackerel and environmental variables such as Sea Surface Temperature (SST), Primary Production (PP), light extinction coefficient (Kd) and chlorophyll-a. These variables were derived from the MODIS sensor in proportion to the fishing time from 2013 to 2018 from the NASA website. The amount of CPUE was calculated and recorded in the same years. Then, the relationship between them was assessed using statistical tests. Findings: This study showed that fish caught had an average total length of 75 ±4 cm during the study period, and the average weight of fish caught was 950 ± 5 grams. The results of the mean of variables during the study period showed that the moderate total catch during the study period was 1680.3kg, the average temperature was 25.25 ° C, the average chlorophyll-a was 1.17 mg/m3, the average primary production was 1.85 g/m2/d, the average extinction coefficient was 0.14 m, and the average catch per unit of effort was 4.62 kg/h. Also, the results of statistical tests showed that the amount of catch per unit effort with the month of sampling (p<0.01) and longitude (p<0.01) had a significant negative relationship. There is a statistically significant positive relationship between total catch (p<0.01) and sampling year (p<0.01), and temperature (p<0.01). Also, the principal component analysis results showed that chlorophyll-a, surface temperature, sampling month, primary production, and extinction coefficient were high in correlation with the first component, catch per unit effort, total catch, and latitude were high correlation with the second component. Longitude correlated with the third component, and space and surface temperature associated with the fourth component. Conclusion: In general, according to the results of this study, longitude, month and year of sampling, and surface temperature have the most significant impact on the amount of catch per unit effort of this fish. This research can be effective in implementing ecosystem management of this species. Since the early step in ecosystem management is sufficient knowledge on ecosystem and distribution of target species about environmental variables, this research could help implement ecosystem-based management in this region.
