مقايسه و تحليل سطح پايداري محله هاي شهري (مورد مطالعه: بجنورد)

Comparison and analysis of the level of sustainability of urban neighborhoods (case study: Bojnourd)

يكي از نيازهاي اساسي و مشترك انسان‌ها شكل‌گيري نظام محله‌اي پايدار است. چرا كه توسعه شهرنشيني و روند افزايش جمعيت شهري سبب بروز مسائلي چون استفاده بي‌رويه از منابع، آلودگي محيط‌زيست، افزايش ناهنجاري‌هاي اجتماعي و مشكلات اقتصادي و كالبدي در سطح جوامع شهري شده است. از آنجا كه محله هاي شهر بجنورد وضعيت مناسبي از پايداري را نشان نمي‌دهد، پژوهش حاضر با هدف سنجش و مقايسه سطح پايداري محله هاي بجنورد شكل گرفته‌ است. براي بررسي وضعيت پايداري اين شهر، از شاخص هاي مرتبط با پايداري در زمينه‌هاي جمعيتي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، كالبدي بهره‌گرفته شد. سپس با توجه به تعداد زياد شاخص‌ها، از تحليل عاملي موجود در نرم افزار spss به منظور كاهش تعداد شاخص‌ها استفاده گرديد و در محيط Arc Map، نقشه محله ها از نظر پايداري و ناپايداري ترسيم گرديد. نتايج حاصل نشان داد كه محله‌هايي با سطوح پايداري پايين در قسمت هاي شمالي، شمال غربي و شمال شرقي شهر قرار دارند، اين محله‌ها 42 درصد جمعيت و 47/98 درصد مساحت شهر را شامل مي‌شوند. در مقابل، محله هاي با سطوح پايداري بالا، بيشتر در بخش مركزي شهر شكل گرفته اند كه اين محله ها در مجموع 45/52 درصد از جمعيت و 30/57 درصد از مساحت شهر را در بر گرفته اند.

One of the basic and common needs of human beings is the formation of a stable neighborhood system. Because the development of urbanization and the trend of increasing urban population has caused issues such as improper use of resources, environmental pollution, increasing social anomalies and economic and physical problems at the level of urban communities. Since the neighborhoods of Bojnourd city do not show a good situation of sustainability, the present study has been formed with the aim of measuring and comparing the level of sustainability of Bojnourd neighborhoods. To assess the sustainability of the city, indicators related to sustainability in the fields of population, social, economic, cultural and physical were used. Then, in order to evaluate more accurately and reduce the number of indicators, factor analysis was used and the map of neighborhoods in terms of stability and instability was drawn in Arc Map. The results showed that neighborhoods with more unstable levels are located in the northeastern, northwestern, southern and southwestern parts of the city, these neighborhoods with 48% of the city area, about 42% of the population. In contrast, sustainable neighborhoods are mostly formed in the central part of the city, which also covers about 45% of the population with 31% of the area. The neglect of urban management to the considerations of sustainable urban development and the lack of organization of dysfunctional and worn-out structures are the most important reasons for this significant difference.