مدلول هاي شناور در شعر حافظ (با نگاهي به آراء عبدالقاهر جرجاني)

1Floating Signifieds in Hafez’s Poems (with regard to the thoghts of Abd al-Qahir al-Jurjani)

زبان شعر، زبان ارتباط‌ها و دلالت‌هاي پيدا و پنهان ميان لفظ و معناست و ساخت شعري، بستري براي حركت لفظ به سمت معنا در لايه‌ها و سطوح مختلف است. عبدالقاهر جرجاني به ساختِ شعري، به عنوان مجموعه اي از روابط و نشانه‌هاي زبانيِ معنادار توجه دارد. آنچه در نظريۀ نظم جرجاني برجسته است، دلالت، تاليف و پيوند كلمات با يكديگر در ساختي منسجم، براي افادۀ معنا است. اين پيوند، در شعرحافظ با حضور تركيب‌هاي جديد و به كارگيريِ مدلول‌هاي شناور، زباني تازه پديد آورده است. زباني كه معنا در آن موقوف و متوقف نيست و توجه به روابط و پيوند كلمات ضرورت دارد. در اين پژوهش، با نگاهي به آراء جرجاني در تأليف كلمات و معناي حاصل از آن، و نظر به تعدد معنا در شعر حافظ كه علاوه بر همنيشينيِ كلمات، در محورهاي جانشيني به خصوص در حوزه‌هاي استعاري نيز قابل جست-وجوست، به شيوۀ استنادي- تحليلي- توصيفي، شناور بودن مدلول ها (معاني) در شعر او بررسي مي‌شود. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي-دهد معاني درشعر حافظ، در سطوح مختلف، از جمله مصراع، بيت و غزل، شناور است.

The language of poetry is the language of apparent and implied relations and significations between words and meanings. an‎d the poetic construction is a vehicle for the transition of words towards meanings in different levels and layers. Abd al-Qahir al-Jurjani conceives this construction as a set of signifying linguistic signs and relations. What is most notable in al-Jurjani's Theory of Construction is the interrelation of the words in a coherent signifying texture for the purpose of conveying meaning. This interrelatedness, in Hefez's poetry, allows to new combinations and employment of floating signified and has brought about a new language, a language in which meaning is never fixed and thus references to the interrelations of the words become inevitable and necessary. In the current study, with regard to Jurjani's views about the combinations and intimate relations of the words and the consequent meaning of them, and with regard to the diversity of meaning in Hafez's poems which is found both in the juxtaposition of the words and the paradigmatic axis, the floating character of the signified (meaning) will be studied in his poems through a series of citations in an analytic-descriptive way. The findings of this study will show in a new way that the different meanings are floating in Hafez's poems in different levels like Mesra', Beyt, and the whole Ghazal.