تنوع گونه‌اي كنه‌هاي اريباتيد در دو ‌بوم‌سازگان كشاورزي در استان خراسان رضوي، ايران

Oribatid mite species diversity in two agricultural ecosystems of Khorasan-e-Razavi Province Iran

در اين پژوهش تنوع گونه ­اي كنه­ هاي اريباتيد در دو بوم­ سازگان كشاورزي در استان خراسان رضوي مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌برداري­ ها از يك مزرعه يونجه سه ساله به مساحت دو هكتار و يك باغ درختان ميوه سردسيري به مساحت 6/0 هكتار، از اول فروردين تا پايان شهريور 1393 به‌صورت ماهانه انجام گرفت. در هر ماه، 10 نمونه خاك با حجم يكسان و به‌صورت تصادفي از عمق 0-20 سانتي­متري و در مجموع 60 نمونه از اين دو ­بوم­ سازگان برداشته شد. جداسازي با قيف برليز و پس از شفاف­ سازي و تهيه اسلايد، هر نمونه بر اساس صفات ريخت­ شناختي بيروني مورد شناسائي و به‌عنوان گونه مورفولوژيك در نظر گرفته شد. تركيب ساختار گونه­ اي، شاخص ­هاي تنوع گونه­ اي و يكنواختي آلفا و نيز تخمين غناي گونه­ اي حداكثر در هر دو بوم­سازگان با استفاده از پنج روش متداول ناپارامتري انجام شد. از مجموع 1425 فرد جمع ­آوري شده، 1097 فرد در قالب 40 گونه به بوم­سازگان باغي و 328 فرد در قالب 25 گونه به ­بوم ­سازگان يونجه تعلق داشتند. بوم­ سازگان باغي از غناي گونه‌اي (تعداد گونه) و تنوع گونه­ اي بالاتر و از نظر پراكنش فراواني گونه­ ها در جامعه از يكنواختي بيشتري نسبت به ‌بوم ­سازگان يونجه برخوردار بود. تخمين غناي حداكثر (Smax) در اين دو ­بوم­ سازگان با استفاده از پنج روش متداول نشان داد كه تعداد گونه­ هاي قابل كشف در ­بوم­ سازگان يونجه 54 و در بوم ­سازگان باغي 185 گونه تخمين زده مي شود. دلايل احتمالي تغييرات تنوع­ گونه ­اي جامعه كنه ­هاي اريباتيد در اين دو ­بوم­ سازگان مورد بحث قرار گرفت.

This study was carried out to investigate oribatid mite species diversity of two agricultural ecosystems in Khorasan-e-Razavi Province. Samplings have been done monthly in a three-year old alfalfa field with an area of two hectares, and a fruit orchard with an area of 0.6 hectare from April to October 2014. In each month, 10 soil samples were randomly taken with equal volumes from depth of 0-20 cm, totally 60 samples. Berlese funnel was used to extract the oribatid mites and collected individuals were then cleared, mounted on microscope slides and identified based on external morphological characters and supposed as morphological species. Community structure, Alfa diversity indices and nonparametric estimation of maximum species richness in both ecosystems with five relevant methods were determined. From the total 1425 collected individuals, 1097 individuals including 40 species and 328 individuals including 25 species were belonged to the orchard and alfalfa ecosystems, respectively. The orchard ecosystem has a higher species richness as well as species diversity compared to that of the alfalfa one. The relative abundance of oribatid species in the orchard was also more equitable than that of alfalfa field. Estimation of the maximum species richness (Smax) in these two ecosystems with the five relevant methods showed that the number of detectable species in alfalfa and orchard ecosystems will increase to 54 and 185 species, respectively. The probable indications on the change in the oribatid mite species diversity in these two ecosystems are discussed.