بررسي تطبيقي مباني خاص انسان‌ شناسي اخلاق عرفاني از ديدگاه علامه طباطبايي و فيض كاشاني

A Comparative Study of the Special Principles of the Anthropology of Mystical Ethics From the point of view of Allameh Tabatabai and Feyz Kashani

اخلاق عرفاني كه بازتاب داستان سالكانه‌ي انسان كامل است، راه را براي رسيدن به مرتبه‌ي وصول هموار مي‌سازد و ملكات اخلاقي حاصله از اين باريابي به بارگاه قدس ربوبي نيازمند به شناخت دقيق مباني آن و تأثير آن مباني بر خُلقيات توحيدي انسان دارد. در اين ميان علامه فيض كاشاني و علامه طباطبايي بر اساس انديشه‌هاي توحيدي خود، شكل اخلاقي زيستن و ضمانت زيست كرد اخلاقي را توحيد و عشق به ذات حق بيان نموده‌اند و در اين نوشتار با روش توصيفي و تحليلي، مباني خاص انسان‌شناسي اخلاق عرفاني از ديدگاه علامه طباطبايي و فيض كاشاني به روش تطبيقي تبيين نموده و نتيجه اينكه: اصلي‌ترين مباني خاص انسان‌شناسي اخلاق عرفاني، ذو مراتب بودن وجودي آدمي است كه تجلي«الظاهر و الباطن» خداوند است. انسان با نفي خوديت و گذر از عوالم وجودي خود، مقيم عوالم توحيدي گرديده و مظهر تام اسماي الهي مي‌شود و در هر موطن وجودي، متصف به صفات همان موطن شده و ملكات اخلاقي را در خود مستقر مي‌نماياند و منظومه اخلاقي خود را بر همين گذر و استقرارها ترسيم مي‌كند.

Mystical ethics, which reflects the story of perfect man’s mystical journey, paves the way for reaching the level of mystic union, and the acquisition of moral properties resulting from this access to the holy court of the Divine lordship, requires accurate knowledge of its fundamentals and its effect on the monotheistic morality of man. Meanwhile, Allameh Feyz Kashani and Allameh Tabatabai, based on their monotheistic ideas, have expressed the monotheism and love of the Divine as a moral form of living and the guarantee of moral lifestyle. In this article, we will explain the specific principles of anthropology of mystical ethics from the perspective of Allameh Tabatabai and Feyz Kashani, with a descriptive and analytical method in a comparative way. Finally, we conclude that the main special anthropological foundation of mystical ethics is the hierarchical existence of human beings, which is the manifestation of the "Outward and Inward" of God. By denying himself and passing through his existential worlds, man becomes a resident of the monotheistic worlds and becomes the full manifestation of the divine names. In every existential homeland, He is characterized by the attributes of the same homeland and establishes its moral properties in himself, and he draws his moral system on these passages and establishments.