بررسي نحوه توزيع عوامل كاربري اراضي شهري در طرح هاي توسعه شهري از منظر عدالت اجتماعي

Investigating the Distribution of Urban Land Use in Urban Development Projects in Terms of Social Justice (Case Study: Sabzevar City)

زمينه و هدف: در سرتاسر جهان، كشورها به طور فزاينده­اي در حال شهري شدن هستند است ولي خدماتي كه پاسخگوي نيازهاي مختلف آنها باشد، به ­گونه ­اي مناسب، پاسخگوي شهروندان نيست. لذا يكي از مهم ­ترين دغدغه­ هاي برنامه ­ريزان و مديران شهري، نحوۀ توزيع و تخصيص منابع و خدمات شهري به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نيازهاي جامعۀ شهري مي ­باشد. توزيع بهينۀ خدمات، ارتباط مستقيمي با برنامه­ ريزي كاربري اراضي دارد. اين مقاله با هدف بررسي نحوه توزيع عوامل كاربري اراضي شهري از منظر عدالت اجتماعي در نواحي مختلف شهر سبزوار صورت گرفته است. روش بررسي: روش تحقيق تحليلي-تطبيقي بوده و از تكنيك­ هاي آماري و مدل ­هاي كاربردي امتياز استاندارد شده و نزديكترين مجاورت يا (همسايگي) استفاده شده است. يافته ­ها: نتايج تحقيق نشان مي­ دهد كه شهر سبزوار در مقايسه با سرانۀ پيشنهادي طرح جامع سال 1388 و سرانه ­هاي رايج در كشور فاصلۀ زيادي دارند. و در مقايسه با طرح جامع شهر سبزوار، با كمبود 9/84 مترمربّعي در كاربري هاي خدماتي(تجاري، آموزشي، آموزش عالي، فرهنگي، مذهبي، اداري، بهداشتي- درماني، پارك و فضا سبز، ورزشي) خود مواجه مي­ باشد. همچنين توزيع فضايي خدمات شهري در نواحي 13 گانۀ آن حالت نامتعادلي را نشان مي­ دهد به­ گونه ­اي كه ناحيۀ 13 و 7 برخوردارترين اين نواحي و ناحيۀ 11 محروم­ترين ناحيه از نظر خدمات عمومي مي ­باشد و براساس مدل مشخص شد كه الگوي توزيع كاربري ­ها در سطح شهر بر اساس الگوي كاملاً خوشه ­اي توزيع شده ­اند، يعني تجمّع و تمركز برخي از كاربري­ ها در يك مكان بيشتر از مكان­ هاي ديگر است و فقط كاربري فرهنگي الگوي تصادفي و كاربري نظامي و انتظامي داراي الگوي يكسان و منظم مي­ باشد. بحث و نتيجه ­گيري: با توجه به پژوهش حاضر مسئولين بايد سعي كنند فرصت­ هاي برابر از حيث دسترسي به خدمات شهري را خلق نمايدو همچنين با استفاده از فضاي باز نظير اراضي باير به منظور رفع كمبودهاي هر ناحيه و ايجاد فضاي زندۀ شهري تلاش نمايند تا توزيع خدمات و تسهيلات متناسب با جمعيّت ناحيه و شعاع دسترسي باشد. و كاربري­ ها به طور متوازن و متناسب با جمعيّت در بين نواحي توزيع شوند.

Background and Objective: Around the world, countries are increasingly moving toward urban but to meet the needs of their service is, appropriately, is accountable to citizens. Therefore, one of the main concerns of city planners and managers is how to fairly distribute and allocate urban resources and services in different areas of cities in proportion to the needs of urban society. Optimal distribution services, is directly related to land-use planning. This article aims to examine the distribution of urban land use from the perspective of social justice in different. Materials and Methodology: areas Sabzevar been done The research method was analytical-comparative while using statistical techniques as well as practical models including standard rate and the closest proximity or neighborhood (RN) is used. Results: The results show that the proposed comprehensive plan Sabzevar compared with 1388 per capita and per capita are far common in the country. Sabzevar in comparison to the master plan, a shortage of 9.84 square meters in land services (commercial, education, higher education, cultural, religious, administrative, health, parks and green space, sports). The spatial distribution of urban services in 13urban wetland areas shows that unstable condition So that District 13 and 7 enjoyed the most disadvantaged areas and the District 11 area of public services and cultural user’s only random pattern and the military and police have a regular pattern is the same. Discussion and Conclusion: According to the present study, the authorities should try to create equal opportunities in terms of access and also using open space such as barren lands to meet the fees of each area and create a search living space to provide special services and facilities. With the population of the area and the radius of access. an‎d the uses are evenly distributed among the districts in proportion to the population.