عوامل شكل گيري فرقه ها در آستانه غيبت امام مهدي (مطالعه موردي محمديه و نفيسيه)

Factors of the formation of sects on the eve of the absence of Imam Mahdi (as) A case study of Mohammadiyya and Nafisiyah

در آستانه غيبت امام مهدي فرقه هايي در جهان اسلام شكل گرفت كه از ميان آنها دو فرقه محمديه و نفيسيه از اهميت به سزايي برخوردار بودند اينان كه در عصر امام عسكري و پس از شهادت آن حضرت به وجود آمدند باور به امامت سيدمحمد فرزند ديگر امام هادي داشتند. علل شكل گيري اين فرقه ها مسيله اصلي پژوهش حاضر است كه به روش تحليل تاريخي و با استناد به گزاره هاي متعدد آن را كاويده و به اين پرسش پاسخ داده است كه چه عواملي در شكل گيري فرقه هاي محمديه و نفيسيه موثر بوده اند. از اين رو مقاله بر اين فرضيه استوار است كه عواملي مانند روايات موجود درباره جانشيني ايمه: به ويژه امام هادي، سيره نيكوي سيدمحمد و جايگاه و منزلت او نزد امام هادي، باور نادرست درباره جانشيني فرزند بزرگ تر و برداشت ناصحيح از روايات در اين باره، شبهه بداء، مخفي نگه داشتن امام عسكري و بعد از آن پنهان بودن تولد حضرت مهدي و اقدامات برخي فرقه هاي انحرافي مانند فطحيه در شكل گيري اين فرقه ها تاثيرگذار بوده اند.

On the verge of Imam Mahdi's absence, some sects came up in the Islamic world. Two of them, Muhammadiah and Nafisiyah were very important. These two sects which appeared in the era of Imam Hasan Askari and after his martyrdom, believed that Seyyed Muhammad, the other son of Imam Hasan, is the next Imam. The reason why these sects appeared is the main subject of this article, which is explored through historical analysis concerning multiple related statements. The article is based on the theory that causes like narratives about succession of imams specially succession of Imam Hadi, goodness of Seyyed Muhammad and his position near Imam Hadi, false believes about succession of older son and incorrect perceptions of the relating narratives, misgiving of Badaa, hiddening the birth of Imam Mahdi and some actions of deviant sects like Fatahiah have resulted in forming of these sects.