تحليل متن‌هاي آستانه‌اي در شاهنامه‌‌هاي مصور دوره شاه عباس اول با رويكرد توليد اجتماعي هنر (نمونه موردي شاهنامه 490)

no title

متن‌هاي آستانه‌اي به مثابه صفحات بدرقه‌اند كه مخاطب براي ورود به متن اصلي با آن ها مواجه مي‌شود. در ميان متن‌هاي مصور موجود در دوره‌هاي مختلف، شاهنامه‌نگاري از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. صفحات آستانه ي شاهنامه‌هاي مصور تا پيش از دوران شاه عباس اول به دو موضوع رزم و بزم پادشاهان، تمثال فردوسي و شعراي غزنه محدود شده‌اند؛ در حالي‌كه در آستانه‌هاي بيشتر شاهنامه‌هاي مصور دوره شاه عباس اول مانند شاهنامه 490، تصاويري از به تخت نشستن سليمان و بلقيس مشاهده مي‌شود. بنابراين پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به تفاوت و جايگزيني اين پيرامتن‌ها با ديگر متن‌هاي آستانه‌اي در شاهنامه‌هاي موجود است. از آنجا كه هدف پژوهش، خوانش متن‌هاي آستانه‌اي در شاهنامه‌هاي دوره ي شاه عباس با تكيه بر شاهنامه 490 و تبيين نقش شرايط اجتماعي و فرهنگي در اين تحول است، براي دستيابي به اهداف مورد نظر بر اساس نظريه توليد اجتماعي هنر مي‌توان متن‌هاي موجود را تحليل كرد. لذا شيوه گردآوري مطالب كتابخانه‌اي و به روش توصيفي- تحليلي است. در تحليل تصاوير بر اساس ديدگاه جانت ولف مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اغلب صفحات بدرقه تا پيش از دوران شاه عباس اول، آشكارا به سفارش دهنده اختصاص داشته است. درحالي‌كه تغيير اين پيرامتن از پادشاه دوران به سليمان نبي، بيانگر آن است كه در اين دوران هدف بر آن بوده كه به‌طور ضمني شاه عباس را در قالب سليمان معرفي كنند. به بيان ديگر نگارگران با جايگزيني شاهان در حال به تخت نشستن، با تصاويري به صورت پادشاه- پيامبر سعي بر اين‌هماني با او و مشروعيت‌بخشي به حكومت مذكور را داشته‌اند.

no abstract