طراحي منظر لبه مهران‌ رود مجاور بازار تاريخي تبريز با كاربست تكنيك ترجيح بصريVPT

Landscape Design Riverside of Mehran, Near The Historical Bazaar of Tabriz Using Visual Preference Technique VPT

هدف پژوهش تدوين راهنماي طراحي منظر مهران‌رود بر مبناي نظريه ترجيحات محيطي كاپلان‌ها و با رويكرد طراحـي مـشاركتي مي‌باشد. لبه مهران‌رود مجاور بازار تاريخي تبريز به‌دليل رويكرد طراحي بدون مشاركت مردم، در حلقه‌اي از فضاهاي ناكارآمد احاطه گرديده است. مشاركت شهروندي نيازمند مداخله ترجيحات مردم در فرايند طراحي اين منطقه اكولوژيكي از شهر مي‌باشد. بدين ‌منظور ابتدا كيفيت‌هاي بصري طراحي شهري بر اساس متغيرهاي كاپلان‌ها دسته‌بندي شده و مبناي انتخاب تصاوير قرار ‌گرفت. سپس با كاربرد تكنيك VPT تصاوير امتيازدهي شدند. جامعه آماري پژوهش، ساكنين، كسبه و عابرين محدوده مورد مطالعه بوده است. نمونه‌گيري به روش تصادفي ساده انجام گرفت و حجم نمونه طبق فرمول كوكران، 200 نفر تعيين شد. اين مطالعه نشان مي‌دهد كه اولويت بصري شهروندان بيشتر متمايل به متغيرهاي پيچيدگي و خوانايي است. اگرچه كيفيت‌هاي مربوط به متغيرهاي انسجام و رازآميزي نيز بايد در محيط حضور داشته باشند اما از اولويت پايين‌تري برخوردار مي‌باشند. همچنين ميان متغيرهاي كاپلان‌ها و كيفيت‌هاي بصري معادل در طراحي شهري رابطه وجود دارد. ميزان همبستگي ميان متغير انسجام و ريتم، پيچيدگي و تنوع، خوانايي و نفوذپذيري بصري، رازآميزي و حركت‌هاي موجي بيش از ساير متغيرها در گروه مربوط به خود مي‌باشد. نوآوري اين پژوهش توجه همزمان به ابعاد غيرقابل تفكيك عيني و ذهني در ارزيابي منظر بوده است.

The purpose of this research is to develop a landscape design guide for Mehranrood based on the theory of environmental preferences of Kaplans and with a participatory design approach. The edge of Mehranrood near the historical bazaar of Tabriz is surrounded by a circle of inefficient spaces due to the design approach without the participation of the people. Citizen participation requires the intervention of people's preferences in the design process of this ecological area of the city. For this purpose, first, the visual qualities of urban design were classified based on Kaplan variables and became the basis for selecting images. The images were then scored using the VPT technique. The statistical population of the study was residents, merchants and passers-by in the study area. Sampling was done by simple random method and the sample size was determined to be 200 according to the Cochran's formula. This study shows that citizens' visual preferences are more prone to variables of complexity and readability. Although qualities related to coherence and mystery variables must also be present in the environment, they have a lower priority. There is also a relationship between Kaplan's variables and equivalent visual qualities in urban design. The degree of correlation between the variables of coherence and rhythm, complexity and variety, readability and visual permeability, mystery and wave motions is more than other variables in their respective group. The innovation of this research has been the simultaneous attention to the inseparable dimensions of objective and subject in landscape evaluation.