تحليل ساختاري تفسيري آستانه تاب‌آوري فضاهاي شهري در برابر زلزله با رويكرد اجتماعي - بوم شناسي، مطالعه موردي: شهر زنجان

Interpretive Structural Model of the Resilience Threshold of Urban Spaces Against Earthquakes with a Socio-Ecological Approach, Case Study: Zanjan City

مطالعه حاضر با هدف شناسايي عوامل كليدي و مؤثر بر آستانه تاب‌آوري فضاهاي شهري در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گرديد. روش پژوهش توصيفي- تحليلي بوده است. جامعه آماري تحقيق جامعه آماري شامل كليه كارشناسان و مديران شهرداري زنجان بودند تعداد 27 نفر به عنوان حجم نمونه تعيين گرديد و با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقيق پرسش‌نامه خبرگان بوده است. استفاده از مفهوم آستانه تاب‌آوري و رويكرد اجتماعي- بوم‌شناسي در بررسي تاب آوري فضاهاي شهري نوآوري تحقيق محسوب مي‌‌شود. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه اغلب شاخص‌هاي مرتبط با برنامه‌ريزي و طراحي مناسب شبكه ارتباطي و هماهنگي آن با بستر بوم‌شناختي داراي بالاترين نيروي محركه هستند. بر اساس خروجي مدل نيز شاخص‌هاي مؤثر بر آستانه تاب‌آوري اجتماعي- بوم‌شناسي فضاهاي شهري در 9 سطح قابل طبقه‌بندي هستند كه در يك تقسيم‌بندي فراگيرتر مي توان آن‌ها را به سه سطح شاخص‌هاي بنيادي، پيوندي و وابسته تقسيم‌بندي نمود. اغلب شاخص‌هاي بنيادي كه داراي بيشترين اهميت در سيستم تاب‌آوري فضاهاي شهري هستند را متغيرهاي نهادي تشكيل مي‌دهند در حاليكه شاخص‌هاي پيوندي مرتبط با ويژگي‌هاي شبكه معابر و بستر طبيعي فضاي‌شهري است و در‌نهايت شاخص‌هاي وابسته نيز به ويژگي‌هاي كالبدي و كاركردي فضاي‌شهري اشاره دارند.

The aim of this study was to identify the key and effective factors on the resilience threshold of urban spaces against earthquakes in Zanjan. The research method was descriptive-analytical. Statistical population of the study The statistical population included all experts and managers of Zanjan Municipality. A total of 27 people were selected as the sample size and were selected using purposive sampling method. The research tool was an expert questionnaire. Using the concept of resilience threshold and socio-ecological approach in studying the resilience of urban spaces is a research innovation. The results show that most of the indicators related to proper planning and design of communication network and its coordination with the ecological context have the highest driving force. Based on the output of the model, the effective indicators on the threshold of social-ecological resilience of urban spaces can be classified into 9 levels, which in a more comprehensive classification can be divided into three levels of basic, link and dependent indicators. Most of the basic indicators that are most important in the urban space resilience system are institutional variables, while the link indicators are related to the characteristics of the road network and the natural context of the urban space, and finally the related indicators refer to the physical and functional characteristics of the urban space.