نقش بهبود كارايي در افزايش توليد سيب زميني در ايران

در اين مطالعه، كارايي توليد سيب زميني در 20 استان در طول سال هاي زراعي 94-1393 تا 97-1396 محاسبه و براساس آن، ميزان افت محصول به دليل عدم كارايي تعيين شد. طبق نتايج به دست آمده به جز استان هاي كرمانشاه، لرستان، تهران و خراسان رضوي، ساير استان ها حداقل در يكي از سال هاي مورد مطالعه از عملكرد مطلوب و كارا فاصله داشتند. به منظور تعيين اين شكاف، ميانگين شاخص كارايي در چهار سال مورد مطالعه محاسبه و براساس آن، استان ها رتبه بندي شدند. بر اين اساس، چهار استان پيش گفته با كارايي يك بيش ترين كارايي و در نتيجه بهترين رتبه و هم زمان استان هاي جنوب كرمان (منطقه)، آذربايجان شرقي، كرمان و خراسان شمالي كم ترين شاخص كارايي را داشتند. براساس نتايج اين پژوهش، افزايش عملكرد مورد انتظار بر حسب كيلوگرم در هكتار با 6002 كيلوگرم مربوط به استان كرمان بوده و با لحاظ سطح زير كشت استاني سيب زميني نيز بيش ترين افزايش توليد با 45,575 تن به جنوب استان كرمان مربوط مي شود. در كل ميزان بيشينه افزايش توليد مورد انتظار با حذف شكاف كارايي در ميان استان هاي كشور، 314,444 تن است كه با در نظر گرفتن توليد 5,237,333 تني در سال زراعي 98-1397، حدود 6 درصد توليد فعلي مي شود كه سهم گروه هاي استاني با كارايي بالا، متوسط و پايين به ترتيب 0/12، 3/09 و 2/80 درصد است. رتبه بندي استان هاي مورد مطالعه از نظر ميزان افزايش مورد انتظار در توليد ملي نشان مي دهد كه پيگيري برنامه ارتقاي كارايي در چارچوب فناوري هاي موجود در استان هاي مركزي، آذربايجان غربي و خراسان رضوي كم ترين بازدهي را داشته و لازم است در اين استان ها بر ابزارهاي ديگري براي افزايش توليد از قبيل بهبود فناوري تاكيد شود و در مقابل، منطقه جنوب كرمان و استان آذربايجان شرقي بيشترين منافع را از اجراي برنامه كاهش شكاف كارايي كسب مي كنند. مطالعه ضريب همبستگي ميان افزايش عملكرد و توليد استاني نيز بيانگر ارتباط معني دار در سطح پنج درصد بود.