نقش سازمان‌هاي غيردولتيِ مبارزه با فساد در پيشگيري از فساد در ايران

The Role of Anti-Corruption Non-Governmental Organizations in Corruption Prevention in Iran

در ساليان اخير ميزان فساد گزارش‌شده در رسانه‌ها و گفتمان‌هاي عمومي درخصوص فساد و سلامت اداري رو به افزايش بوده است. فساد حتي در سازمان‌هاي غيردولتي گسترش يافته است. رتبه شاخص ادراك فسادِ ايران، در ژانويه 2020، 146 از 180 كشور بوده است.[1] و رتبه كيفيت مقررات تنظيمي، 178 از ميان 193 كشور است. مقاله حاضر به آسيب‌شناسي وضعيت سازمان‌هاي غير‌‌دولتيِ مبارزه با فساد، ارزيابي نقش بازيگران دولتي «سازمان‌هاي غيردولتي دولت‌گرا» و پيشگيري از آن در ايران مي‌پردازد. پژوهش حاضر از نوع كيفي بوده و به‌لحاظ اجرا، توصيفي ـ تحليلي، با استفاده از تكنيك دلفي سياسي، ابزار اسنادي و كتابخانه‌اي از پايگاه‌هاي معتبر ملي و بين‌المللي صورت گرفته است. در بخش پيمايشي، جامعه آماري كل سمن‌هاي مبارزه با فساد، اعلام شده در منابع اطلاعاتي رسمي ايران، (9) مورد است. تحقيقات نشان داد اكثريت قريب‌به‌اتفاق مؤسسين سازمان‌هاي غيردولتي مبارزه با فساد در ايران را مقامات تشكيل داده‌اند. مقررات غيراستاندارد، سلب برخي از اختيارات پليس و واگذاري آن به ديگر نهادها يا اشخاص، عدم‌اعطاي مجوز به غيرمقامات ازجمله مشكلات مشاهده شده در ايران است. نحوه و شرايط اعطاي مجوز تأسيس سازمان‌هاي غيردولتيِ مبارزه با فساد كه فقط براي افراد و گروه‌هاي خاص صورت گرفته است؛ منجر به كاهش اثربخشي فعاليت‌هاي مبارزه با فساد شده است. سازمان‌هاي غيردولتي مبارزه با فساد غيرِ دولت‌گرا، با توسل به اقدامات كنشي، واكنشي و پيش‌گيرنده مي‌توانند با فساد مبارزه كنند.

In recent years, reports on amount of corruption and administrative health in media and public discourse have increased. Corruption has widespread even in non-governmental organizations. Iran's Corruption Perceptions Index on January 2020 is 146 out of 180 countries and Regulatory quality index is 178 out of 193 countries. The present article deals with pathology of situation of anti-corruption non-governmental organizations and evaluate the role of state actors in anti-corruption NGOs (state-oriented NGOs) and its prevention in Iran. This survey is a qualitative one and in terms of implementation, is a descriptive-analytical method which have been obtained by using Political Delphi technique, documentary and library tools from national and international reputable databases. The statistical population is the total number of anti-corruption NGOs reported in official information sources, (9) cases. Findings showed the vast majority of founders of Anti-Corruption Non-Governmental Organizations in Iran are authorities. Non-standard Acts and regulations, depriving some of police duties and delivering it to other agencies or persons and lack of giving licenses to non-officials are some of observed problems in Iran. Ways and conditions of establishing and granting license to anti-corruption non-governmental organizations, which is issued only to specific individuals and groups, have reduced effectiveness of anti-corruption activities. Non-state-oriented anti-corruption NGOs can combat corruption by proactive, reactive and preventative measures.