بررسي و مطالعه نمونه سفالينه‌هاي زرين‌فام شهر كاشان محفوظ در موزۀ آبگينه و سفالينه‌هاي ايران

An Investigation of Luster Pottery Samples Preserved in Glassaware and Ceramic Museum in Kashan

موزۀ آبگينه و سفالينه‌هاي ايران واقع در خيابان سي تير تهران يكي از غني‌ترين مجموعه‌هاي موجود در كشور است كه آثار آبگينه و سفالينه از دوره‌هاي مختلف را در دل خود جاي داده است. اين موزه متشكل از پنج تالار نمايش آثار هنري است. در اين بين سفالينه‌هايي كه در تالار زرين اين مجموعه نگهداري مي‌شوند از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند. از ميان آن‌ها با تعداد شش نمونه از سفالينه‌هاي زرين‌فامي مواجهيم كه هيچ‌گونه تحقيق مستقلي دربارۀ اين آثار صورت نگرفته است. شواهد نشان مي‌دهد مسئلۀ انتساب خاستگاه و تاريخ ساخت اين آثار به‌درستي تبيين نشده است. بدين ترتيب با توجه به اهميت اين آثار، پژوهش حاضر به روش توصيفي‌تاريخي با استناد به منابع كتابخانه‌اي و با ارجاع موردي به ساير نمونه‌هاي همانند در تارنماي اينترنتي موزه‌هايي كه آثار آن‌ها توسط پژوهشگران و متخصصان برجسته تاريخ‌گذاري شده و از كاوش‌هاي علمي به دست آمده، از طريق تجزيه و تحليل و انطباق مشابهت‌هاي فرم و نقوش تزييني به كمك رويكرد تطبيقي با استفاده از جداول مقايسه‌اي به بازنگري گاهنگاري اين ظروف مي‌پردازد. بدين ترتيب مهم‌ترين پرسش‌هاي مطرح اين پژوهش در ارتباط با دورۀ زماني و مركز توليدي اين آثار است. بر اساس يافته‌هاي تحقيق نمونه ظروف سفالي زرين‌فام موزۀ آبگينه و سفالينه‌هاي ايران از منظر تاريخي و مكاني، معرف سبك و تكنيك آثار ساخته‌شده در كاشان طي بازۀ زماني اواخر قرن ششم هجري قمري تا اوايل سدۀ هفتم هجري قمري هستند.

Glassaware and Ceramic Museum in Iran locates on Si-e Tir (30th Tir) Street in Tehran. It includes one of the richest collections in Iran and houses glassware and pottery artworks from different eras. The museum consists of five art exhibition halls. Among the artworks available in this museum, the potteries which are kept in the golden hall of this complex deserve special attention. Among these potteries, there are six samples of lusterware which have not been independently analyzed before. Evidences show that the origin and date of construction of these artworks have not been properly presented. Therefore, due to the importance of these works, the present study aims to review the chronology of these vessels using a descriptive-historical approach with references to library sources and case citations to other similar samples on the website of museums, which have been dated by prominent researchers and experts. In addition, it tries analyze the similarities of form and motifs with through comparative approaches via comparative tables. Hence, the most important questions of this research are associated with the time period and fabrication center of these works. Based on the present findings, from a historical and spatial perspective, the lustre pottery samples available in Glassaware and Ceramic Museum of Iran represent the style and technique of artworks fabricated in Kashan from the late sixth century AH to the early seventh century AH.