بررسي تاب آوري شهر قم بر اساس مولفه هاي مورفولوژي شهري

رشد جمعيت شهري جهان در قرن اخير و تغييرات محيطي حاصل از شهرنشيني و شهرگرايي موجب توسعه شهري غير متوازن و از هم گسستن سكونتگاه هاي طبيعي گرديده است، كه اين امر موجب تغييرات آب و هوايي و زيست محيطي، افزايش فركانس و شدت حوادث و تشديد بلاياي طبيعي مانند زلزله در شهرها شده است. بنابراين ضروري است شهرها با اتكا بر پتانسيلهاي خود بتوانند براي حيات و رشد مداوم در برابر تغييرات زيست محيطي جهان، پايدار و تاب آور شوند. اين در حالي است كه فرم و ساختار فضايي شهرها ممكن است غير قابل تغيير و غير منعطف بوده و خواص آن از جمله اندازه و الگوي توسعه شهر و ميزان پراكندگي و توزيع امكانات شهري تاثير مستقيم بر تغييرات اجتماعي و اقتصادي و محيط زيست شهري و نهايتا تاب آوري شهر داشته باشد.هدف اصلي تحقيق حاضر بررسي تغييرات مورفولوژيكي شهر قم در گذر زمان در مقياس كلان و تاثير اين تغييرات بر ميزان تاب آوري كالبدي شهر قم مي باشد. اين پژوهش از نوع پژوهش هاي تركيبي و آميخته (كمي و كيفي) است. براي دستيابي به اهداف تحقيق داده هاي كيفي تحقيق از طريق سامانه اطلاعات جغرافيايي و تصاوير ماهواري مورد بررسي قرار گرفته و همچنين داده هاي كمي از طريق تحليل آماري با استفاده از مدلهاي آنتروپي شانون و هلدرن و ضرايب جيني و موران مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين تحقيق حاكي از آن است كه رشد بي رويه جمعيت و كالبد شهر قم در دهه هاي اخير به همراه تمركز امكانات شهري در مناطق خاص شهري، سبب توسعه پراكنده و منفصل شهري و تغييرات مورفولوژيكي غير متعادل و متوازن در مقياس كلان شهر قم به ويژه در مناطق 1،3،5و8 شهري شده است. كه اين امر نهايتا موجب كاهش انعطاف پذيري و تاب آوري كالبدي شهر قم شده است.