كليدواژه :
رمان , خودآگاهي , بي خانماني , حماسه , هنر رمانتيك
چكيده فارسي :
هگل، فيلسوف آلماني و باختين، نظريه‌پرداز و منتقد ادبي روسي ازجمله متفكراني هستند كه رمان را موضوع تأمل فلسفي خود قرار داده‌اند و هر دو به مؤلفۀ «خودآگاهي در رمان» توجه داشته‌اند. در فلسفۀ هگل و در سير تكامل روح به سمت آزادي، رمان از بالاترين تجليات روح در فرم هنري است؛ جايي كه روح به يكي از بالاترين سطوح خودآگاهي در قالب هنر مي‌رسد. ضمن اينكه رمان به واسطۀ ظهور در دوران رمانتيك هنر، واجد قهرمان خودآگاه است. باختين هم در دو موضع از خودآگاهي در رمان مي‌گويد: يكي آنجايي كه رمان را گونه‌اي خودآگاه معرفي مي‌كند و جاي ديگر وقتي است كه از خودآگاهيِ قهرمان رمان سخن مي‌گويد. باختين وقتي داستايفسكي را خالق رمان چندصدا معرفي مي‌كند، مي‌گويد اين خودآگاهي قهرمان است كه به رمان‌هاي داستايفسكي خصلت چندصدايي مي‌بخشد. درعين‌حال بحث از خودآگاهي در رمان، در هر دو متفكر به بحث از بي‌خانماني هم گره مي‌خورد.
ما در اين مقاله تلاش كرديم نشان دهيم موضع هر يك از دو متفكر نسبت به اين موضوع چه بوده، چه شباهت و چه تفاوتي با هم دارند و چه گفت‌وگويي ميان آنها يكي به‌عنوان فيلسوف و ديگري به‌عنوان نظريه‌پرداز ادبي شكل گرفته‌است
چكيده لاتين :
Hegel, a German philosopher, and Bakhtin, a Russian literary critic, are the two thinkers who have placed the novel within the framework of their contemplation and have focused on the element of self-consciousness in the novel. In Hegel’s philosophy, in the course of the Spirit’s development towards freedom, the novel is the highest manifestation of the Spirit in artistic form, where the Spirit reaches one of the highest levels of self-consciousness.
Moreover, due to its origins in the romantic era of art, the novel has heroes with self-consciousness. Bakhtin views self-consciousness in the novel from two perspectives: one is where he introduces the novel as a kind of self-conscious genre, and the other one is where he speaks about the self-consciousness of the novel’s hero. When Bakhtin introduces Dostoevsky as the creator of the polyphonic novel, he says it is the hero’s self-consciousness that gives Dostoevsky’s novels the quality of polyphony. Yet, the talk of self-consciousness in the novel intertwines with the talk of homelessness in both thinkers’ discussions. In this paper, we have tried to show the position of each of the two thinkers with regard to this subject, their similarities and differences, and the dialogue between them.
