پديد آورندگان :
فرشچي، حميدرضا دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر - گروه معماري، كاشان، ايران , انصاري، محمد ، دانشگاه علامه فيض كاشاني، كاشان، ايران , عطايي همداني، محمد رضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد كاشان، كاشان، ايران
كليدواژه :
حمام چهارفصل , نمادها , كاشي هفت‌رنگ , كاشي‌كاري قاجاري
چكيده فارسي :
حمام چهارفصل اراك يكي از زيباترين آثار تزيينات كاشي‌كاري ايران در دورۀ قاجار است. اين حمام به‌‌واسطۀ تنوع نقوش، به‌ويژه در كاشي‌كاري‌هاي سربينه1، به‌لحاظ طرح و مضامين نگاره‌ها اثري منحصربه‌فرد به شمار مي‌رود. طرح‌ها و نگاره‌هاي اين حمام مي‌تواند تصويري گويا از خصوصيات هنرهاي تزييني دوران قاجار و باورها و فرهنگ آن زمان ارائه دهد. بدين ترتيب مي‌توان با بررسي اين نقوش، پشتوانه‌هاي فرهنگي آن‌ها را تبيين نمود. نمونۀ مورد بررسي از جمله بناهاي باارزشي است كه كمتر مورد نظر پژوهشگران واقع شده و علاوه بر معناشناسي نگاره‌هاي قاجاري، معرفي اين بنا از اهداف پژوهش حاضر است. نگرش كلي حاكم بر پژوهش حاضر از نوع تفسيري بوده و راهبرد آن موردپژوهي است، روش پژوهش حاضر توصيفي‌تحليلي و ابزار گردآوري اطلاعات آن كتابخانه‌اي و مشاهدات ميداني است. مورد پژوهش به‌طور خاص تزيينات سربينۀ مردانۀ حمام چهارفصل اراك و نقوش به‌كاررفته از آن شامل نقوش هندسي، گياهي، جانوري و انساني مي‌باشد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد نقوش و تزيينات به‌كاررفته داراي چهار سطح معني شامل تصويرسازي تقليدي (از مناظر و كارت‌پستال‌هاي غربي)، مضامين سياسي، مفاهيم اساطيري و معاني مذهبي مي‌شود.
چكيده لاتين :
The Chāhārfasl (Four Seasons) Bathhouse is considered as one of the most beautiful historic places with glorious tiles from the Qajar dynasty, Iran. This bathhouse is unique for its diverse artistic patterns, particularly in its apodyterium. The tile patterns and motifs of this bathhouse are a testimony to the past rich culture and art of the Islamic world, which in the absence of written documents would play a considerable role in depicting Qajar artistic taste. On the other hand, such traditional patterns reflect the beliefs and culture of the people. Therefore, an analysis of subjects and concepts of the mentioned patterns of these tiles can help us extend our understanding of Iranian architecture and art in the recent centuries. The shortage of academic studies on the architecture and art of Arak is a matter emphasizing the importance of carrying out a detailed investigation into its historic sites and places, most specifically the Chāhārfasl Bathhouse. It should also be noted that no specific study has ever been undertaken on the themes of this bathhouse’s ornaments. Considering this issue and the need to know more on art and culture connections, we proceeded to study the themes and subjects of the tiles in the bathhouse’s apodyterium. This study is based on analytical-descriptive methodology conducted by the means of field and desk research. The motifs studied here could be categorized as: sun, spiral icons, human soldiers, lion and dragon, lion and cow, birds, owl, flower and vase, landscapes and arabesque and khata’i. Results of the study indicate that these icons, patterns and designs are not just decorative, but they derive inspirations from epic, historic, religious, political and western figures.
