عنوان مقاله :
شناسايي ساختار بصري نشانه‌هاي لوزي‌شكل در خطوط ايلامي بر دست‌بافته‌هاي معاصر ايراني با تأكيد بر نظريۀ تطورگرايي
عنوان به زبان ديگر :
Identifying the Visual Structure of Rhombus Geometrical Signs in Elamite Inscriptions and on Contemporary Persian Textiles with Emphasis on the Theory of Evolution
پديد آورندگان :
عابددوست، حسين دانشگاه گيلان - دانشكده هنر و معماري - گروه گرافيك، رشت، ايران
كليدواژه :
نشان لوزي , دست‌بافته‌هاي ايراني , خطوط كهن ايلامي , نقش
چكيده فارسي :
دست‌بافته‌هاي ايراني گنجينه‌اي از نقوش كهن اين سرزمين را در بر مي‌گيرد؛ نقوشي كه طي قرن‌ها تداوم يافته‌اند و تحولات آن‌ها در طول تاريخ، قابل بررسي است. پرسش اصلي تحقيق حاضر اين است كه نشانه‌هاي هندسي لوزي‌شكل در خطوط كهن ايراني كدام‌اند و بازخواني نمودهاي مشابه آن‌ها در دست‌بافته‌هاي معاصر ايران چگونه ممكن مي‌گردد. در مراحل نگارش اين پژوهش، هدف تحقيق، تحليل سير تطوري نشانه‌هاي خطي بر دست‌بافته‌هاي ايراني با تأكيد بر نظريۀ تطورگرايي از حوزۀ انسان‌شناسي هنر بوده است. با توجه به اهميت شكل‌گيري ساختار نقش‌مايه‌هاي سنتي بر اساس كهن‌ترين نگارش‌هاي كهن ايراني و نبود مطالعات تطبيقي ميان كتيبه‌نگاري كهن ايراني و نقوش دست‌بافته‌هاي ايراني، هرگونه پژوهش در اين زمينه ضروري به نظر مي‌رسد. اين پژوهش به روش توصيفي‌تحليلي صورت گرفته و گردآوري مطالب از طريق مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي با بهره‌گيري از فيش‌برداري متني و تحليل تطبيقي تصاوير است. در نهايت داده‌هاي مورد نياز به روش كيفي و با تكيه بر استدلال منطقي تحليل مي‌شود. بر اساس نتايج تحقيق، لوزي به‌عنوان يك نقش هندسي، اساس شكل‌گيري بسياري از نشانه‌ها در خطوط كهن ايلامي است. تداوم حيات اين نشان‌ها در دست‌بافته‌هاي معاصر ايراني به چشم مي‌خورد به‌شكلي كه برخي از نقوش لوزي‌مانند بر دست‌بافته‌ها دقيقاً ساختار نشان‌هاي خطي را بازنمايي مي‌كند و برخي با اندك تغييراتي همراه با جزئيات افزوده‌شده، نقوش دست‌بافته‌ها را تشكيل مي‌دهد. تفاوت نشانه‌هاي خطي با نقوش دست‌بافته‌ها اين است كه نشانه‌هاي لوزي‌شكل در كتيبه‌ها بر اساس ساختار خط و زبان ايلامي چيدمان مي‌شوند اما در بافته‌هاي معاصر ايراني، اين نقوش تحت قاعدۀ تكرارهاي متوالي يا تناوبي بر زمينه و حاشيۀ بافته، ظهور يافته‌اند يا تناسبات آن‌ها دستخوش تغيير شده است به‌شكلي كه گاهي يك نشان خطي، طرح كلي بافته را تشكيل مي‌دهد.
چكيده لاتين :
The present study seeks to answer the question that what are the Rhombus geometrical signs in ancient Persian inscriptions and how they are similar to their reflections in contemporary Persian textiles. An attempt is made here to analyze the evolution of inscription signs by emphasizing the theory of evolution in the field of art anthropology. The purpose of the research is to express a part of the continuity of ancient Elamite linear signs on Persian rugs. This study is descriptive-analytical in terms of methodology. The data collection method is based on library review and data analysis was done qualitatively. The statistical population of the study is Elamite tablets and Iranian nomadic and tribal rugs. Sampling method is optional. Linear specimens of pre-Elamite and Elamite inscriptions and visual specimens of woven artifacts have been collected by library methods. A comparative form has been used to express the similarity of the works, and the readings of linear symbols are based on Walter Hintz’s theories. A total of 10 linear Signs have been compared with similar motifs in 26 woven pieces. According to the results of the research, geometric motifs are the basis of the formation of many signs in the pre-Elamite and Elamite ancient inscriptions. The continuity of these signs is evident in contemporary Persian rug designs in that some of the rhombuses are motifs represented in the structure of rugs, while some appear with slight modifications. The relation of the composition of the inscriptional signs seen in the ancient writings and the contemporary Persian rugs can also be studied. The difference between the linear signs and the rugs’ motifs is that the rhombus signs are arranged on the basis of the structure of Elamite script in the inscriptions, but in contemporary Persian rugs these motifs are regular. Sequential or periodic iterations on the rugs background and margin have emerged, or their proportions have changed in such a way that sometimes a writing sign constitutes the whole rug design. Like framing designs or three-rhombus designs, the badges sometimes fill in the form of periodic and duplicate units of background and margin, and in some cases the single roles are accompanied by addition to similar badges on the lines.
عنوان نشريه :
هنرهاي صناعي ايران
