كليدواژه :
طرح كلي دين , علامه طباطبايي , طبيعت , عقلانيت ديني
چكيده فارسي :
نظام فكري به منزله زيرساخت منظومه فكري و حلقه اتصال ميان مباني كلان و خرده مباني و قواعد و نيز نظريات تخصصي و اختصاصي است، آثار و مكتوبات مرحوم علامه طباطبايي به عنوان انديشمندي كه برخوردار از دستگاه فكري است و با بهره گيري از عناصر معقول و منقول در انديشه به بلوغي وصف ناشدني در انديشه ورزي ديني رسيده است، منبعي ارزشمند از رويكردها و ديدگاه هاي ديني است كه مي تواند تا اعصار متمادي سرچشمه الهام و اثربخشي در باب پاسخگويي به نيازهاي بشر در عصر مدرن و پس از آن باشد. يكي از موضعات قابل پژوهش در منظومه فكري علامه طباطبايي ترسيم جغرافياي مفهومي از طرح كلي دين در انديشه ايشان است، براي استحصال اين طرح از منظومه فكري ايشان لازم است كه پس از تعريف دين و صورت ابتدايي از طرح كلي دين، عناصر دخيل در نظام انديشه ايشان تبيين گردد و طرح تفصيلي و كلي از دين با توجه به ترابط زنجيره عناصر منظومه فكري ايشان تحليل شود. در اين مقاله با نگاهي كل نگر به مهم ترين عناصر انديشه وي كه مي توان آن را نماينده نظام فكري ايشان دانست به تبيين تصوير كلي ايشان از دين خواهيم پرداخت و براي اين هدف از تفسيرهاي جزيره اي و تك بعدي و يا ديدگاه هاي خرد ايشان در موضوعات مختلف صرف نظر خواهيم كرد. گرچه علامه طباطبايي مانند بسيارز از انديشمندان اسلامي، به سه گانه اعتقادات و اخلاق و احكام براي طرح كلي دين تصريح نموده است اما نقطه امتياز او در تشريح و تفصيل مباني و اعتقادات و هم چنين اخلاق و نظامات اجتماعي، تاكيد بر عنصر واقع بيني انسان فطري و اهتمامي است كه ايشان براي سريان عقلانيت ديني در عرصه هاي مختلف دين انجام داده اند، گرچه محتمل است كه رويكرد ايشان به تحليل عناصر دين، به پيشنهاد طرح نويني براي كليت دين نيز بيانجامد.
چكيده لاتين :
system of thought means the foundation of an intellectual system and the link between the macro and micro principles and special rules and theories. Allameh Tabatabais’ works as a thinker who has an intellectual system and has reached an indescribable maturity in religious thought by using rational and narrative elements, are valuable sources of religious approaches and views that can be a factor of inspiration and effectiveness in responding to human needs in the present century and beyond for many centuries. One of the topics that can be researched in Allameh Tabatabai's system of thought is to draw a conceptual geography of the outline of religion. In order to obtain this plan of his system of thought , it is necessary, after definition of religion and presenting preliminary form for the outline of religion to specify elements of his system of thought, and to Explain and analyze the detailed and general plan of religion with regard to the interrelationship of the chain of elements of his system of thought. In this article, with a macro-view on the most important elements of Allameh Tabatabai's thought, which can be considered as representative of his intellectual system, we will explain outline of religion in his viewpoint, and, will ignore one-dimensional island interpretations of his thought or his particular views in different issues. Although Allameh Tabatabai, like many Islamic thinkers, has specified the trinity of beliefs, ethics and Sharia for the outline of religion, but his privilege over others is in explaining the principles and beliefs as well as ethics and social systems, with the help of human nature and the presence of religious rationality in different realms of religion, although it is possible that his approach to analyzing the elements of religion will lead to the proposal of a new plan of the outline of religion
