رقم جديد گندم نان آبي طلايي سازگار و مناسب كشت در مزارع گندم آبي مناطق معتدل كشور تحت شرايط بهينه و تنش خشكي آخر فصل

Bread wheat cultivar Talaei adapted to irrigated wheat growing areas under in temperate agro-climatic regions optimum and terminal water stressed conditions

رقم جديد گندم نان طلايي از ميان لاين هاي دريافتي از مركز بين المللي تحقيقات ذرت وگندم (CIMMYT) كه در سال 1387 به كشور وارد شد انتخاب گرديد و در سال زراعي 89 - 1388 در ايستگاه تحقيقاتي اسلام آباد غرب مورد ارزيابي اوليه قرار گرفت و به دليل مناسب بودن آن در سال زراعي 90-1389 در آزمايش مقايسه عملكرد مقدماتي اقليم معتدل تحت شرايط آبياري بهينه و تنش خشكي آخر فصل بهترتيب با ميانگين عملكرد دانه 6967 و 5370 كيلوگرم در هكتار در مقابل ميانگين عملكرد 6857 و 3850 كيلوگرم در هكتار ارقام شاهد پارسي، سيوند، بهار و پيشتاز در هر دو شرايط انتخاب شد. لاين مذكور در سال زراعي 91-1390 در آزمايش مقايسه عملكرد پيشرفته مناطق معتدل كشور تحت شرايط تنش خشكي آخر فصل در سه منطقه با ميانگين عملكرد 4851 در مقابل 4631 كيلوگرم در هكتار رقم شاهد سيروان براي بررسي سازگاري انتخاب شد. ميانگين عملكرد لاين مذكور با كد M-91-18 در آزمايش سازگاري اقليم معتدل طي سال هاي 93-1391، در شرايط بهينه 7563 كيلوگرم در هكتار و در شرايط تنش خشكي 6385 كيلوگرم در هكتار در مقايسه با رقم پارسي با عملكرد 8022 كيلوگرم در هكتار در شرايط بهينه و 6200 كيلوگرم در هكتار در شرايط تنش خشكي بود. در آزمايش هاي تحقيقي-ترويجي لاين M-91-18 داراي ميانگين عملكرد دانه 9583 كيلوگرم در هكتار در شرايط بهينه و 8042 كيلوگرم در هكتار در شرايط كم آبياري در مقايسه با رقم پارسي به ترتيب با عملكردهاي 7875 و 6828 كيلوگرم در هكتار در شرايط ياد شده بود. پتانسيل عملكرد رقم طلايي در مزارع كشاورزان در استان هاي البرز و كرمانشاه به ترتيب 10070 و10670 كيلوگرم در هكتار بود. واكنش اين رقم نسبت به بيماري هاي زنگ زرد و قهوهاي تحت آلودگي مصنوعي نيمه مقاوم بود. رقم طلايي از زودرسي قابل توجهي برخوردار است وكيفيت نانوايي خوبي دارد. اين رقم در سال 1396 براي كشت در شرايط نرمال و تنش خشكي آخر فصل در مناطق معتدل كشور معرفي شد.

A bread wheat breeding line that led to release of Tallaei cultivar introduced from International Research Center for Maize and Wheat (CIMMYT) to Iran through an international nursery in 2009 and was evaluated in a primary trial in Islam Abad-Gharb research station and due to its favorable characteristics was selected for further evaluation. This line showed grain yield of 6967 and 5370 kgha-1 under normal irrigation and terminal drought conditions, respectively, while mean grain yields of four check cultivars: Parsi, Sivand, Bahar and Pishtaz for those two conditions were 6857 and 3850 kgha-1, respectively, Aforementioned line showed grain yield of 4851 kgha-1 in advanced yield trial of temperate regions breeding program under water deficit conditions compared to 4631 khha-1 of drought tolerant check cultivar "Sirv@n" in three locations, hence selected for final evaluation in adaptation trial. Grain yield of this line which was presented as M-91-18 at the adaptation trial was 7563 and 6385 kgha-1 against 8022 and 6200 kgha-1 of Parsi check cultivar under normal and water stress conditions, respectively, during two cropping seasons 2012-13 and 2013-14. This line showed overall mean grain yield, of 9583 and 8042 kgha-1 in normal irrigation and water deficit conditions under extensional farmer fields, respectively. For these two conditions check cultivar Parsi showed 7875 and 6828 kgha-1 records. Grain yield potential of this line was recorded as 10070 and 10670 kgha-1 in Alborz and Kermanshah farmers' fields, respectively. According to the latest evaluations the response of this line to yellow and leaf rusts was moderately resistant under severe artificial infection. Wheat line M-91-18 has considerable earliness and good bread making quality and based on its good agronomic characteristics in 2017 this line was released as Tallaei, for cultivation under normal and terminal moisture stress conditions in temperate agro-climatic regions.