كليدواژه :
نابرابري فضايي , مركزـ پيرامون , مدل نظري , نظريه پردازي
چكيده فارسي :
ساختار كشور ايران، با وجود اينكه از ثروت و قدرت و منابع زيادي برخوردار است و تلاش هاي زيادي جهت تعادل منطقه اي در آن صورت گرفته، به سمت نابرابري فضايي متمايل شده و ساختار مركزـ پيراموني را به منزلة الگوي غالب در كشور نمودار ساخته است. اين ساختار به‌وجودآمده حاصل عوامل و نيروها و جريان هاي بسيار زيادي است. بنابراين، در اين تحقيق هدف تبيين يك مدل نظري از نابرابري فضايي در كشور با استفاده از روش نظريه پردازي لينهام است. در اين روش 5 گام وجود دارد كه در گام اول يعني مفهوم سازي با استفاده از روش فراتركيب و نرم‌افزار MAXQDA مدل نظري تدوين شده است. نتيجة به‌دست‌آمده حاكي از آن است كه مفاهيم گفتمان تئوري‌محور وابسته به زمينه، وابسته‌سازي و تمركزگرايي، عملكرد معكوس برنامه هاي توسعه، روابط نابرابر قدرت، نابرابري منافع و ثروت (نابرابري اقتصادي)، سياست گذاري و مديريت نامطلوب، وجود مديريت محلي و منطقه اي ضعيف در برابر قدرت مركزي، توزيع نامتوازن جمعيت و فعاليت در فضاي جغرافيايي، جغرافياي نامتوازن مواهب طبيعي در قالب سه گفتمان ايدئولوژي‌محور و اقتصاد سياسي‌محور و زمينه‌محور باعث ايجاد نابرابري فضايي و شكل‌گيري رابطة مركزـ پيراموني شده است.
چكيده لاتين :
Despite having abundant wealth, power, and resources and making great efforts to bring about regional balance, there is a deviation from spatial equality in Iran’s structure, which has led to the establishment of center-periphery structure as the dominant model in Iran. This structure has been created due to many factors, forces, and currents. Therefore, the purpose of this study was to present a theoretical model of spatial inequality in Iran using Lynham’s theorizing method. There were five steps in the application of this method. In the first method, i.e., conceptualization, the theoretical model was developed using meta-synthesis method and MAXQDA software. The obtained model entailed a host of concepts and components. These included context-based theory-driven discourse, centralization and making the periphery dependent, the reverse results of development plans, unequal power relations, inequality of benefits and wealth (economic inequality), inappropriate policymaking and management, weak local and regional management as opposed to central power, unbalanced distribution of population and activity in geographical spaces, and unbalanced distribution of natural resources. These concepts, grouped into ideological, economic-political, and contextual discourses, have created spatial inequality and center-periphery relationship in Iran.
