تعيين شاخص‌هاي توسعه‌يافتگي منطقه‌اي در ايران بر اساس روش مولتي‌مورا، مورد پژوهشي: شهرستان‌هاي ناحيه سيستان

Determining the indicators of regional development in Iran based on Multi Mora method, case study: Cities of Sistan region

توسعه انساني به مفهوم رشد همه جانبه و افزايش شاخص‌هاي كيفي زندگي مردم يك كشور مي‌باشد، كه بيش از هر چيز به توسعه منابع انساني، سرمايه هاي اجتماعي آن كشور و استفاده از پتانسيل‌هاي رشد در تمام مناطق آن مرتبط است. ما در اين پژوهش توصيفي- تحليلي برآنيم تا با ارائه‌ي مدلي رياضي- فازي اين توانايي را ايجاد كنيم تا در بازه‌هاي كوتاه مدت بتوان تحليلي نزديك به واقعيت در اختيار تصميم گيرندگان قرار دهيم تا بتوانند در حين انجام پروژه هاي كلان حقوق مردم را استيفا نمايند. با توجه به طرح توسعه شرق ما منطقه سيستان را كه شامل پنج شهرستان است، به عنوان يك منطقه كمتر توسعه يافته انتخاب كرديم و وضعيت موجود آن را با روش تصميم گيري چند معياره گروهي براساس مجموعه هاي فازي با ارزش بازه‌اي: گستره اي از روش مولتي‌مورا[1] و بهره بردن از چهار متغير شامل اميد به زندگي در بدو تولد، طول دوره مورد انتظار براي تحصيل كودكان در سن ورود به مدرسه، متوسط طول دوره‌اي كه صرف آموزش مي‌شود (افراد بزرگسال بيست و پنج سال به بالا) و سرانه درآمد ناخالص ملي[1] مقايسه و رتبه بندي نموديم. شهرستان زابل بيشترين توسعه يافتگي و شهرستان هيرمند كمترين توسعه يافتگي را دارا مي‌باشد. در پايان با توجه به ظرفيت بالاي توسعه‌ي منطقه سيستان، توسعه ي حمل و نقل ريلي (كوريدور شمال به جنوب)، توسعه نوار مرزي، ظرفيت‌هاي بالاي اقتصادي بين سيستان و كشور افغانستان و پتانسيل ايجاد بندر خشك و مركز بار اندازي و بسته بندي و ارسال كالا، لزوم اجرايي شدن مصوبات مجلس شوراي اسلامي ايران در ارتباط با ايجاد منطقه آزاد تجاري در سيستان و تقسيمات سياسي استان سيستان و بلوچستان پيشنهاد مي‌شود.

Human development means comprehensive growth and increasing the quality of life indicators of the people of a country. Above all, it is related to the development of human resources, social capital of that country and the use of growth potentials in all its regions. In this descriptive-analytical study, we aim to provide a mathematical-fuzzy model with the ability to provide near-realistic analysis to decision makers in the short term so that they can assert people's rights during large-scale projects. To. According to the East Development Plan, we selected Sistan region, which includes five cities, as a less developed region and its current situation with multi-criteria group decision-making method based on fuzzy sets with interval values: a range of methods Multi-mora and the use of four variables including life expectancy at birth, the length of time expected for children to reach school age, the average length of time spent in education (adults twenty-five years and older) and per capita We compared and ranked the gross national income. Zabol city has the most development and Hirmand city has the least development. Finally, due to the high development capacity of Sistan region, the development of rail transport (north to south corridor), the development of the border strip, high economic capacity between Sistan and Afghanistan and the potential for a dry port and loading and packing center an‎d sending goods, the need to implement the resolutions of the Islamic Consultative Assembly of Iran in connection with the creation of a free trade zone in Sistan and the political divisions of Sistan and Baluchestan province is proposed.