مدل سازي پردازه بوم شناختي گونه آسيب پذير وزغ تالشي Bufo eichwaldi در جنگل‌هاي هيركاني شمال ايران

Ecological niche modeling of vulnerable toad Bufo eichwaldi in the hyrcanian forest of northern Iran

تغييرات دامنه پراكنش جمعيت‌هاي دوزيستان از جمله وزغ‌ها عمدتاً در ارتباط با تغييرات محيطي بوده و بقاي بسياري از آن ها توسط عوامل بوم‌شناختي و انساني در معرض خطر قرار مي‌گيرند. وزغ تالشي Bufo eichwaldi يكي از گونه‌هاي آسيب پذير با دامنه پراكنش محدود مي‌باشد كه در شمال ايران و جنوب شرق جمهوري آذربايجان پراكنش يافته است. اخيراً سازمان جهاني حفاظت از منابع طبيعي (IUCN) اين گونه را جزو گونه‌هاي آسيب‌پذير معرفي كرده كه نشان‌دهنده تهديد جمعيت‌ها و زيستگاه‌هاي اين گونه در جنگل‌هاي هيركاني حاشيه جنوبي خزر توسط عوامل طبيعي و انساني است. به همين منظور، در اين مطالعه تغييرات و مطلوبيت زيستگاه وزغ تالشي با استفاده از 52 نقطه حضور و 20 متغير زيستي اقليمي با روش حداكثر آنتروپي توسط نرم افزار MaxEnt مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. نتايج مدل‌سازي زمان حال وزغ تالشي نشان مي‌دهد كه پراكنش و زيستگاه مطلوب وزغ تالشي در جنگل‌هاي هيركاني جنوب خزر عمدتاً توسط چهار عامل ميانگين دماي سردترين فصل، فصلي بودن دما، حداقل دماي سردترين ماه و ميزان بارش سردترين فصل تحت تاثير قرار مي‌گيرد. هم چنين نقشه‌ها و مدل‌هاي حاصل از اين مطالعه در مقايسه با نقشه‌هاي پراكنش اين گونه در گذشته، بيانگر قطعه قطعه شدن زيستگاه وزغ تالشي در جنگل‌هاي هيركاني، پراكنش لكه‌اي جمعيت‌هاي آن و در نتيجه كاهش احتمالي جمعيت‌هاي آن مي‌باشد كه نشان مي‌دهد پراكنش وزغ تالشي درجنگل‌هاي هيركاني جنوب خزر، نسبت به دهه‌هاي اخير به دليل عواملي مانند تغييرات اقليمي و دخالت‌هاي انساني دچار انقباض گشته است، كه اين امر لزوم حفاظت از اين گونه ارزشمند را بيش تر از گذشته مورد تاكيد قرار مي‌دهد.

Distributional range shift of Amphibian populations especially toads are tightly related to enviromental changes and their survival are threatened by ecological and anthropogenic factors. Talysh toad Bufo eichwaldi occurs in a limited area through the southern margin of the Caspian Sea including north Iran and the southeast of Azerbaijan and has recently considered vulnerable by IUCN Red List of Threatened Species. In this study, 52 occurence records and 20 bioclimatic variables were used for modeling of habitat suitability of B. eichwaldi using maximum entropy algorithm implemented in MaxEnt software package. The results showed that Mean Temperature of Coldest Quarter, Temperature Seasonality, Minimum Temperature of Coldest Month, and Precipitation of Coldest Quarter are the most important predictors for B. eichwaldi suitable habitat. The MaxEnt model indicted that the habitat of B. eichwaldi has been fragmented in the Hyrcanian forest of the south Caspian Sea, which may cause its populaton decline. It is deduced that distributional range of B. eichwaldi in the south of the Caspian Sea experienced contraction due to climate change and human interference comparing to last decades indicating need for conservation programs to protect the Talysh Toad population in the Hyrcanian forest.