رفتار بازار و محاسبه حاشيه بازاريابي گياه گل گاوزبان ايراني (Echium amuenum (F.M.)) در شهرستان آزادشهر استان گلستان

Marketing status of Iranian borage (Echium amuenum (F.M.)) in Azadshahr city of Golestan province

از مهم‌ترين مشكلات پيش‌روي توسعه گياهان دارويي، بازاريابي محصولات آن است. به‌دليل ويژگي خاص گياهان مانند فسادپذيري، بازاريابي محصولات آن از حساسيت بالايي برخوردار است. گياه دارويي گل گاوزبان با نام علمي Echium amuenum (F.M.) متعلق به خانواده Boraginaseae است. اين گونه از لحاظ قيمتي با ارزش بوده و مي ­تواند موجب درآمدزايي و ايجاد مشاغل جايگزين براي جوامع محلي شود. لذا در اين پژوهش به بررسي حاشيه­هاي بازاريابي با استفاده از پرسش­نامه در سطح توليدكننده، عمده‌فروشي و خرده‌فروشي و سپس به محاسبه حاشيه بازاريابي اين شاخص ­ها پرداخته شده است. همچنين سه شاخص كيفي شامل شاخص­ بازاريابي، بسته‌بندي و فروش نيز با استفاده از آزمون­ هاي غيرپارامتريك در بين افراد جامعه آماري مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد حاشيه خرده‌فروشي (96000 تومان) بيش از حاشيه عمده‌فروشي (28615/40 تومان) است. همچنين سهم توليد كننده از قيمت نهايي بالا بوده (57/46 درصد)، در نتيجه توليد و پرورش اين گياه دارويي در منطقه مورد مطالعه كارا مي­باشد. نتايج ارزيابي شاخص­ بازاريابي نشان داد بين سه گويه كيفيت و كميت گل گاوزبان در بازار و ميزان شناخت از بازاريابي اختلاف آماري در سطح 1 درصد وجود دارد. در بخش شاخص بسته‌بندي بين چهار گويه كيفيت بسته‌بندي، ميزان دسترسي به ابزارهاي بسته‌بندي، سهم بسته‌بندي در قيمت نهايي و تأثير بسته‌بندي بر افزايش ميل مردم اختلاف معني‌داري در سطح 1 درصد وجود داشته است. در بخش شاخص فروش نيز بين سه گويه شامل تفاوت قيمت گل گاوزبان در بازار با قيمت خريداري شده از توليد كننده، ميزان ارتباط با بازار فروش و ميزان تأثيرگذاري دلالان بر قيمت، اختلاف معني داري در سطح 1 درصد وجود دارد. در نتيجه ميزان شناخت بالا از بازاريابي محصول و بسته‌بندي مناسب مي‌تواند در قيمت نهايي گل گاو زبان نقش به‌سزايي داشته باشد.

One of the most important problems medicinal plants face is the issue of marketing. Due to the special properties of the plants such as perishability, the marketing of their products is highly momentous. The Borage flower with the scientific name of Echium amuenum (F.M.) belongs to the Boraginaseae family. This species is monetarily valuable and can generate income and alternative jobs for local communities. Therefore, in this study, marketing margins have been examined using a questionnaire at three levels of manufacturers, wholesalers and retailers. On the basis of answers, the marketing margins of the indicators have been calculated. Also, three quality indicators including marketing, packaging and sales were examined using non-parametric tests among the statistical population. The results showed that the retail margin (96,000 Tomans) is more than the wholesale margin (28615/40 Tomans). Also, the producer's share of the final price is high (57.46%), so the production and cultivation of this medicinal plant in the study area is efficient. Evaluation of marketing index showed that differences between the three items of quality and quantity of borage in the market and the level of knowledge about marketing is significant at the level of 1%. On the packaging index, there was a significant difference (1%) between the four items of packaging quality, access to packaging tools, the portion of packaging in the final price and the effect of packaging on increasing people's desire. For the sales index, there is a significant difference at the level of 1% between the three items, including the price of borage in the market and the price purchased from the producer, the relationship with the sales market and the influence of brokers on the price. As a result, a high level of knowledge of product marketing and proper packaging can play an important role on the final price.