عنوان مقاله :
هنر و زيبايي‌شناسي در پديدارشناسي هوسرل
عنوان به زبان ديگر :
Art and Aesthetics in Husserl’s Phenomenology
پديد آورندگان :
حسن پور، عليرضا دانشگاه ايلام - دانشكده الهيات و معارف اسلامي - گروه فلسفه و كلام اسلامي، ايلام، ايران
كليدواژه :
زيبايي‌شناسي پديدارشناختي , رويكرد زيبايي‌شناختي , تصوير‌ـ آگاهي , پديدارشناسي , هوسرل
چكيده فارسي :
در اين نوشتار تأملات هوسرل دربارۀ هنر و زيبايي‌شناسي ذيل چهار مبحث مطرح شده است. نخست، مقايسۀ رويكرد پديدارشناختي و زيبايي‌شناختي است كه تعليق وجود عالم خارج و بي‌علاقگي وجودي در كانون آن قرار دارد. دوم، آراي هوسرل دربارۀ تصوير‌ـ‌آگاهي است كه در درك اثر هنري به‌عنوان اثر هنري نقش ايفا مي‌كند و نيز تفاوت آن با ساير انواع آگاهي و ماهيت سه‌لايۀ آن يعني حامل فيزيكي، ابژۀ تصوير و موضوع تصوير. سوم، تقسيم‌بندي انواع هنر به هنر رئاليستي، ايدئاليستي و فلسفي است. مبحث چهارم به قابليت‌هاي نهفته در پديدارشناسي هوسرل براي طرح يك نظريۀ پديدارشناختيِ هنر اختصاص دارد. مفهوم عالم هنر و زيست‌جهان به‌عنوان يك پيش‌زمينه و بستر دراين‌باره نقش مهمي ايفا مي‌كند. در اين نوشتار سعي شده است باتوجه‌به مؤلفه‌هاي اساسي پديدارشناسي نظير مخالفت با تحويل‌گرايي، تحقيق بدون پيش‌فرض، مخالفت با روان‌شناسي‌گرايي و طبيعت‌گرايي، روش توصيفي و «بازگشت به خود اشيا»، به برخي از قابليت‌هاي طرح يك زيبايي‌شناسي پديدارشناختي براساس پديدارشناسي هوسرل اشاره شود. اين زيبايي‌شناسي پديدارشناختي، بيش از هر چيزي بر روي‌آورندگي آگاهي زيبايي‌شناختي، نسبت‌هاي بين سوژه‌هاي عالم هنر، جست‌وجوي بنياد هنر و اثر هنري در اين روي‌آورندگي‌ها و نسبت‌ها تأكيد مي‌كند و مي‌تواند به‌عنوان مبنا و چهارچوبي براي سامان‌دهي نظريه‌هاي متعارف زيبايي‌شناختي به كار آيد.
چكيده لاتين :
Husserl's reflections on art and aesthetics can be discussed in four parts. First, a comparison of the phenomenological and aesthetical attitudes focusing on existential disinterestness and the suspension of the external world is drawn. Second, there are Husserl's views on image-consciousness which play a prominent role in understanding the work of art as a work of art, as well as its differences from other types of consciousness and its three-layer nature namely the physical substrate, the image-object, and the image subject. The third part concerns the division of art into the realistic, idealistic, and philosophical art. and the fourth part deals with the capabilities of Husserl's phenomenology to formulate a phenomenological theory of art. The concepts ‘artworld’ and ‘life-world’ as a framework or context play a crucial role in this regard. In this paper, it has been tried to point out some of these capabilities according to the basic elements of phenomenology such as opposition to reductionism, presuppositionless investigation, anti-psychologism and anti-naturalism, descriptive method and “going back to the things themselves”. Accordingly, the phenomenological aesthetics emphasizes more than anything the intentionality of aesthetic consciousness and the relationships between the subjects of the artworld, and seeks the foundation of art and the work of art in these intentionalities and relations. It can serve as a basis and framework for traditional aesthetical theories.
