بررسي جريان فكري اصلاح‌گرا در جهان اسلام با تاكيد بر افكار و آثار سيّد رضوان السّيّد احمد

A Study of Reformist Thought in the Islamic World Emphasizing the thoughts and works of Dr. Seyyed Rezvan Al-Seyyed Ahmad

فقه اهل سنت از «انسداد باب اجتهاد» و كلام اهل سنت از جبرباوري اشعري رنج مي برد كه هر دو در قرن چهارم (هق)، نهادينه شده اند. در قرن بيستم گروهي از انديشمندان در مصر، الجزاير و مراكش پديدار شدند كه در اين دو پارادايم فقهي و كلامي تشكيك نموده اند. آنها قايل به اجتهاد پويا از طريق تاويل در نص، اختيار و ارادهء آزاد انسان، عقلانيت و توجه به مقاصد شريعت و مقتضيات زماني- مكاني مدرن (اين عصري) هستند. علاوه بر متفكران دوره اول اصلاحات كه قايل به مبارزات ضد استعماري عليه تمدن غرب بودند گروهي متاخر از متفكران جهان اهل سنت قايل به تعامل فرهنگي با تمدن غرب هستند، اين متفكران تحت تاثير ناكارآمدي گفتمان "حاكميت و تكفير" تلاشي را براي ايجاد مباني فكري اسلامي جديد شروع كردند. سوال اصلي پژوهش اين است راهكار رضوان سيد كه متعلق به اين سنت فكري است براي غلبه بر انسداد فكري و انحطاط جوامع اهل سنت چيست. فرضيه: اين ديدگاه كه مستلزم همگرايي با تمدن مدرن جهاني است، در جهت عرفي سازي جامعه ديني، به اصلاحاتي همه جانبه در فقه، حقوق، سياست و ساير جنبه هاي زندگي اجتماعي بشر خواهد انجاميد. نتيجه رضوان سيد طرفدار نگاه اصلاح طلبانه و قرار دادن هويت اسلامي در ذيل زندگي اين جهان و همراهي مسلمانان با پديدهء جهاني شدن است. افكار وي، ناشي از ناتواني هاي نظاموارهء عقيدتي- ارزشي- فقهي جوامع سني است و به ساير مذاهب اسلامي از جمله مذهب تشييع قابل تعميم نيست. رضوان سيد و جريان فرهنگي نومعتزله بنيادگراياني هستند كه فقط در ريشه ها و رويكردها با بنيادگرايان تكفيري متفاوتند.اين مقاله با روش كيفي از نوع تحليل محتوا نگارش يافته است.

Sunni jurisprudence suffers from "obstruction of the door of ijtihad" and Sunni theology suffers from Ashchr('39')arite determinism, both of which were institutionalized in the fourth century AH. In the twentieth century, a group of thinkers emerged in Egypt, Algeria and Morocco who doubted these two jurisprudential and theological paradigms. They believe in dynamic ijtihad through interpretation in the text, human free will, rationality and attention to the purposes of the Sharichr('39')a and the requirements of modern (modern) space-time. In addition to the early reformers who believed in anti-colonial struggles against Western civilization, a later group of Sunni thinkers in the world believed in cultural interaction with Western civilization. New started. Rezvan Seyyed can be considered as belonging to this intellectual tradition. He is in favor of a reformist view and placing the Islamic identity under the life of this world and the association of Muslims with the phenomenon of globalization. Hence, he is close to Francis Fukuyamachr('39')s view of the end of history (ideologies). Because he also wants all indigenous and regional cultures to live under the dominant and pervasive culture or ideology of liberal democracy.