تجربۀ ديني از ديدگاه محمد مجتهدشبستري در بوتۀ نقد

تجربۀ ديني يكي از مسائل مهم در فلسفۀ غرب پس از رنسانس است كه تحولاتي را در انديشۀ معرفتي برخي از نوانديشان مسلمان ايجاد نمود. محمد مجتهدشبستري نيز متأثر از همين تحولات، تجربۀ ديني را به‌عنوان هستۀ اصلي همۀ اديان قرار مي‌دهد و معتقد است عقايد، اعمال و احكام ديني تابعي از تجربه‌هاي ديني هستند. تجربۀ ديني از نگاه او داراي معقوليت و معرفت‌بخشي است و آيات قرآن نيز بايد با رويكرد تجربۀ ديني فهميده شود. از آنجا كه اين رويكرد تأثير قابل توجهي در برداشت از قرآن كريم دارد، بررسي ديدگاه مجتهدشبستري ضروري به نظر مي‌رسد. اين پژوهش با هدف تحليل و ارزيابي تجربۀ ديني از ديدگاه مجتهدشبستري و با روش تحليلي‌ـ‌انتقادي ضمن بررسي ادعاي او به اين نتيجه دست يافت كه تجربۀ ديني محصول فلسفۀ مسيحيت است و تطبيق آن بر اسلام نادرست است. وحي نبوي بر خلاف تجربۀ ديني امري اختصاصي است و با آن تفاوت ماهوي دارد. داده‌هاي احساسي به دليل خطاپذيري، حجيت و معرفت‌بخشي ندارند. تجربه‌هاي ديني مقيد به سنت‌ها هستند و خود نمي‌تواند مبنايي براي معقوليت باورهاي ديني باشد. تجربه‌هاي ديني به دليل ماهيت احساسي در قالب مفاهيم قرار نمي‌گيرد و نمي‌تواند معياري براي فهم قرآن باشد.