تسهيل‌كننده‌ها و پيامدهاي زندگي شبكه‌اي جوانان: ارائۀ يك نظريۀ زمينه‌اي

پژوهش حاضر به مطالعۀ زمينه‌ها و پيامدهاي شكل‌گيري زندگي شبكه‌اي در بين جوانان شهر يزد مي‌پردازد. با استفاده از رويكرد كيفي و روش نظريۀ زمينه‌اي و با نمونه‌گيري نظري و هدفمند، 20 نفر از جوانان شهر يزد انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبه‌هاي عميقي صورت گرفت. فرايند نمونه‌گيري نظري تا مرحلۀ اشباع داده‌ها ادامه يافت. داده‌هاي گردآوري‌شده با استفاده از كدگذاري باز، محوري و گزينشي، تحليل و در قالب خط داستان (شامل 17 مقولۀ اصلي و يك مقولۀ هسته)، مدل پارادايمي و طرحوارۀ نظري ارائه شدند. نتايج نشان داد زندگي شبكه‌اي جوانان مشاركت‌كننده، به‌طور عمده به‌دنبال عواملي نظير ارتباطات و سرگرمي‌محوري، فعاليت‌هاي شبكه‌اي، وابستگي شغلي/درسي به فضاي مجازي، وابستگي (عمدتاً رواني) به فضاي مجازي و هم‌زمان با تأثيرپذيري از مجموعه‌اي از عوامل زمينه‌اي و مداخله‌گر برساخته مي‌شود. جوانان در برابر زندگي شبكه‌اي برساختۀ خود، راهبردهاي متفاوتي برمي‌گزينند. راهبردهاي انسداد حساب، فرار از دشواره‌اي فيلترينگ و نمايش هويت واقعي از جملۀ اين راهبردها است كه در بين كاربران جوان فعال شده و در كنار آن، زندگي شبكه‌اي پيامدهايي مانند فروريختگي مناسبات قدرت خانواده، گسست روابط و تعلقات خانوادگي و سياليتۀ ارزش‌ها، رفتارها و نگرش‌ها را به‌همراه داشته است. اين فرايند در قالب نظريه‌اي بسترمند ارائه شد كه در آن برهم‌كنش برساخت‌دهندگان زندگي شبكه‌اي و جريان‌هاي بازانديشانه نشان داده شده است.