سبك‌شناسي آوايي قصيدۀ «تائيه» دعبل خزاعي در مدح امام رضا (ع) و اهل بيت(ع)

سبك‌شناسي مي‌كوشد تا از طريق مطالعۀ ساختار متن و تجزيه و تحليل عناصر آن، جنبه‌هاي ادبي، زيبايي‌شناسي و عاطفي وراي متن را كشف كند. يكي از مهم ترين موضوعات قابل بررسي در سبك شناسي، سبك شناسي آوايي يا موسيقايي اثر ادبي است كه افزون بر تشريح واحدهاي آوايي (صدا و آهنگ) در يك موقعيت زباني، به كشف واكنش‌هاي روحي و عاطفي آفرينندۀ اثر كمك مي كند. از جمله متوني كه شايستگي بررسي و تحليل سبك‌شناسانه را دارد، قصيدۀ «تائيه» مشهور به «مدارس آيات» دعبل خزاعي است كه آن را در محضر امام رضا (ع) و در مدح آن امام همام و اهل بيت (ع) سرود. دعبل از برجسته‌ترين شاعران متعهد شيعي است كه آوازه شجاعت و ظلم‌ستيزي‌اش زبانزد همگان بوده و سوزوگداز وي در مصيبت‌هاي اهل‌ بيت (ع) در تك‌تك ابيات اين قصيده موج مي زند. اين پژوهش، با رويكرد سبك‌شناسي توصيفي و روش توصيفي تحليلي، به تبيين نمودهاي برجسته سبك‌شناسي آوايي اين قصيده پرداخته و نقش آن را در ارتباط با اهداف و انديشه شاعر بررسي كرده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد در سطح آوايي هر يك از عناصر آوايي، موسيقي بيروني (وزن عروضي)، موسيقي كناري، موسيقي دروني (واج آرايي، تكرار، جناس، ردالعجز الي صدر)، موسيقي معنوي (تضاد، مقابله و مراعات نظير) علاوه بر زيبايي و مجذوب ساختن مخاطب به موسيقي قصيده، امكان درك و فهم معاني را نيز براي او فراهم مي كند.