حكمراني؛ گفت‌وگو و سرمايۀ اجتماعي در انديشه و سيرۀ سياسي امام رضا(ع)

امام رضا(ع) در دورۀ خاصي از نظر فكري و اجتماعي به‌سر مي‌بردند. ايشان تحت شرايطي پيشنهاد منصب ولايت‌عهدي از طرف مامون را مي‌پذيرند و سعي دارند جامعه را با راهبردهايي منطقي در مسير حقيقي دين اسلام هدايت كنند. هدف اصلي اين مقاله اين است كه چهارچوب تحليلي چهارمرحله‌اي اسپرينگز بر راهبردهاي امام رضا(ع) در آن دوره براي هدايت مردم و تمشيت امور را بازسازي كند. بر اين اساس، ابتدا به ارزيابي و چشم‌انداز ايشان از مشكلات و وضعيت آن روز جامعۀ اسلامي مي‌پردازد. سپس بي‌نظمي و ناهنجاري‌هاي جامعه را از نظر آن امام ريشه‌يابي مي‌كند. همچنين جامعۀ مطلوب و راه حل امام رضا(ع) براي رسيدن به آن را مطالعه مي‌كند. از نظر امام رضا(ع) مهم‌ترين مشكل و بي‌نظمي آن روز جامعه اسلامي، انحراف در وجوه گوناگون از دين اسلام است. ايشان راه حل مشكلات را پياده كردن يك ساختار اجتماعي و سياسي خاص در چهارچوب اسلام مي‌داند كه در قالب امروزي آن ايجاد نوعي حكمراني مطلوب است. البته ايشان قبل از ولايت‌عهدي، بيشتر حوزۀ اجتماعي حكمراني را دنبال و پس از آن به تمام ابعاد توجه مي‌كند. تحقق اين حكمراني هم در قالب گفت‌وگو در تمام اركان اجتماعي است. آن امام بزرگوار از اين طريق و با اعتماد، همبستگي و مشاركت اجتماعي و به‌عبارتي با ايجاد سرمايۀ اجتماعي بسياري از اهداف خود را تحقق مي‌بخشد