پرسشنامه اجتماعيفرهنگي سرقت علميادبي: از آگاهي تا التزام عملي دانشگاهيان ايراني در نگارش متون انگليسي

از آن ‌جاكه در سال‌هاي اخير، سرقت علميادبي در نگارش متون علمي به زبان خارجي مورد بازخوردِ گسترده جهاني قرارگرفته‌است، طراحي ابزاري بومي‌شده و معتبر براي ارزش‌يابي نظري و التزام عملي جامعه دانشگاهي ايران اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسيد. در پژوهش حاضر، با تكيه بر يافته‌هاي به‌دست‌آمده از بررسي جامع پيشينه پژوهش و مصاحبه بدون ساختار با 24 دانشجوي كارشناسي ارشد رشته‌هاي زبان انگليسي، چهارچوب اوليه در تهيه پرسشنامه بومي‌شده سرقت علميادبي تدوين شد. پس از اجراي پيش‌آزمون، ويرايش چندباره پرسش‌ها، تحليل عاملي، و مدل‌سازي معادلات ساختاري، پرسشنامه اجتماعي-فرهنگي سرقت علمي-ادبي با 36 پرسش در حوزه‌هاي آگاهي، ديدگاه، ادراك و باورهاي اجتماعيفرهنگي به عنوان مؤلفه‌هاي بنيادي در ارتقا حساسيت جامعه دانشگاهي ايران نسبت به سرقت علميادبي طراحي گرديد. نسخه نهايي پرسشنامه بين 288 دانشجو و دانش‌آموخته، در تمام گرايش‌هاي كارشناسي ارشد انگليسي، از 6 دانشگاه دولتي (78 نفر) و آزاد اسلامي (210 نفر) توزيع و مورد تحليل قرارگرفت. پاسخ‌‌ها نشان‌دهنده آگاهي بالا، ادراك دقيق از قوانين سرقت علميادبي، ديدگاه خنثي و تا اندازه‌اي غيرمسئولانه، و باورهاي اجتماعيفرهنگي غير علمي شركت‌كنندگان بود كه منجر به گرايش ناخواسته آن‌ها به انجام سرقت علمي-ادبي مي‌گرديد. افزون بر اين، تحليل فراواني در رخدادهاي سرقت علميادبي، با بهره‌گيري از نرم‌افزار «iThenticate»، در 18 پايان‌نامه‌ منتخب كارشناسي ارشد به زبان انگليسي از دانشگاه‌هاي مورد نظر انجام گرفت كه يافته‌هاي آن نمايانگر رشد فزاينده سرقت علميادبي در نوشتار علمي جامعه دانشگاهي ايران در دوره زماني 1396-1392 بود. اين پژوهشگران با برشمردن حقايق موجود در اين حوزه، بر سياست‌گزاري موثر در بستر دانشگاه‌ها تأكيد نمودند.