بهينه‌سازي الگوي كشت دشت سيستان با استفاده از الگوريتم ازدحام ذرات آشوبناك (Chaotic Particle Swarm Algorithm)

افزايش جمعيت و تقاضاي روزافزون مواد غذايي و بهره‌وري اقتصادي پايين محصولات كشاورزي و هدررفت منابع آبي و خاكي، تعيين و اجراي الگوي كشت بهينه كشور را ضروري نموده است. در اين تحقيق، با توجه به محدوديت‌ها و مشكلات روش‌هاي كلاسيك و همچنين به‌منظور كاهش زمان پردازش و بهبود كيفيت راه‌حل‌ها، از الگوريتم ازدحام ذرات چند هدفه آشوبناك در تعيين الگوي كشت بهينه دشت سيستان در شرايط بهينه و كم‌آبياري استفاده گرديد. نتايج كاربرد الگوريتم آشوبناك براي كشت‌هاي غالب منطقه نشان داد كه الگوي كشت فعلي منطقه بهينه نبوده و با اجراي الگوي پيشنهادي مدل، سود حاصل به‌ازاي واحد سطح زير كشت، افزايش خواهد يافت. نتايج كاربرد كم‌آبياري طي دوره‌هاي مختلف رشد محصولات گندم، جو، يونجه، سورگوم، هندوانه و انگور نيز نشان داد كه اعمال كم آبياري‌ها در اين دشت استراتژي مناسبي نبوده و تنها استراتژي آبياري كامل توصيه مي‌گردد، مدل مقدار بهينه حجم آب براي سطح يك هكتار را ۴۲۷۵۰ متر مكعب برآورد نموده و با وارد كردن گياهان گندم، يونجه، سورگوم، هندوانه و انگور با استراتژي آبياري كامل در الگوي بهينه كشت، در نهايت بازده برنامه‌اي 4,153,448 تومان بدست آمد، با كاهش ۲۵ درصدي آب مصرفي شبكه، مقدار بازده برنامه‌اي ۵/۱۴ درصد و با كاهش ۵۰ درصدي آب مصرفي، مقدار بازده برنامه‌اي ۵/۴۱ درصد كاهش يافت. نتايج ارزيابي حساسيت مدل نيز نشان داد كه در قيمت‌هاي پايين،‌ كشاورزان واكنش كمتر و در قيمت‌هاي بالاتر، عكس‌العمل بيشتري به تغيير قيمت نشان داده و با افزايش قيمت آب، سود ناخالص (بازده برنامه‌ايي) كمتر و مدل بيشتر به سمت افزايش زير كشت محصولاتي تمايل دارد كه با مصرف آب كمتر عملكرد بيشتري دارند. نتيجه‌گيري كلي اين تحقيق آن است كه بي‌كشش بودن تقاضاي آب در دامنه‌هاي قيمتي ۷۲۵۰، ۹۵۰ ۷۵۰، ۱۰۵۰ ۱۰۰۰ و همچنين ۱۲۰۰ ۱۰۷۵ ريال در برنامهريزي‌هاي مربوط به قيمت‌گذاري منابع آب كشاورزي منطقه بايستي مورد توجه قرار گيرد.