تحليل برخي از فرايندهاي واجي در گويش اوراميِ شمال ايران در چارچوب واج‌شناسي زايشي و نظريۀ بهينگي (مطالعۀ موردي: گويش عبدالملكي)

يكي از مهمترين گويش هاي اورامي در خارج از جغرافياي اورامان، گويش عبدالملكي است كه گويشوران آن در بخش ساحلي ميانكاله شهرستان بهشهر سكونت دارند. اين گويش به دليل دور افتادن از خاستگاه خود يعني اورامان لهون، تا حدودي با ساير گويش هاي اورامي كه اكنون در استان كرمانشاه رايج اند، تفاوت دارد. هدف مقالۀ حاضر، آن است كه پس از بررسي و توصيف ساختمان هجايي گويش عبدالملكي، برخي از فرايندهاي واجيِ آن در واژه هاي مشترك با فارسي معيار را مورد تحليل قرار داده و قاعدۀ مخصوص هر يك را ارائه دهد. روش مطالعۀ حاضر، توصيفي تحليلي است و داده ها در چارچوب واج شناسي زايشي و نظريۀ بهينگي تحليل شده اند. برخي از مهم ترين يافته هاي اين پژوهش از اين قرارند: 1. ساختمان هجايي گويش عبدالملكي از هشت هجا تشكيل شده است؛ 2. در ابتداي هجا مي تواند خوشۀ همخواني وجود داشته باشد؛ 3. فرايندهاي واجيِ همگوني، ناهمگوني، حذف، درج، تضعيف و قلب در اين گويش فعال است؛ 4. توالي دو همخوان /n/ و /d/ در گفتار به كار نمي رود؛ 5. در تحليل فرايند قلب، سه محدوديت linearity، SCL، و SSP دخيل اند؛ 6. در فرايند تضعيف، محدوديت كم‌كوشي بر تمام محدوديت ها اولويت دارد.