سياست‌هاي انگلستان از نگاه انديشمندان ايران و عثماني در نيمۀ دوم قرن نوزدهم ميلادي

ايران و عثماني، در قرن نوزدهم ميلادي به‌طور هم‌زمان، با برنامه‌هاي استعماري دولت انگليس مواجه بودند كه به‌دنبال گسترش نفوذ و تحكيم موقعيت خود در مقابل رقيبان استعماري مانند روسيه و فرانسه بود و همين امر موجب شد تا انديشمندان دو جامعه در مورد مناسبات با دولت انگليس تأمل كنند و راهكارهايي را در اين عرصه به دولتمردان خود ارائه دهند. نحوۀ رويكرد اين انديشمندان به سياست‌هاي انگلستان مسئله‌اي است كه در پژوهش حاضر با مطالعۀ مورديِ انديشه‌هاي ميرزا يوسف خان مستشارالدوله از ايران و نامق كمال از عثماني بررسي تطبيقي خواهد شد. هر دو نفر آنها در نيمۀ دوم قرن نوزدهم به مناسبات با انگلستان توجه كردند؛ بنابراين، در پژوهش حاضر با مطالعۀ تطبيقي انديشه‌هاي آنان، به اين پرسش پاسخ داده مي‌شود كه دو انديشمند مورد بحث در مورد مناسبات با دولت انگلستان چه ويژگي‌هاي مشتركي به لحاظ فكري دارند؟ حاصل پژوهش نشان مي‌دهد كه مشكلات همسان دو جامعه در عرصۀ بين‌المللي به‌رغم اختلاف‌هاي دو دولت، انديشمندان آنها را به ديدگاه‌هايي مشترك در مورد انگلستان سوق داده بود.