انحراف نرخ ارز حقيقي در اقتصاد كشورهاي درحال توسعه: كاربرد رگرسيون انتقال ملايم داده‌هاي تركيبي

Real Exchange Rate Misalignment in Developing Economies: An Application of Panel Smooth Transition Regression

از آنجا كه اولين گام در كنترل انحراف نرخ ارز حقيقي شناخت صحيح مقادير تعادلي آن است، در پژوهش حاضر اثر برخي از متغيرهاي بنيادي بر نرخ ارز حقيقي در چارچوب يك الگوي غيرخطي و با استفاده از داده‌هاي 120 كشور درحال‌توسعه مربوط به دوره زماني 2019-2000 مورد بررسي قرار گرفت. بر اين اساس، الگوي تصريح شده نرخ ارز حقيقي شامل متغيرهاي توضيحي مانند بهره‌وري، نسبت سرمايه‌گذاري به توليد، نسبت مخارج دولت به توليد، بازبودن تجاري، رابطه مبادله و خالص دارايي‌هاي خارجي بوده است، كه به روش الگوي رگرسيون انتقال ملايم داده‌هاي تركيبي برآورد شد. نتايج حاصل از برآورد الگو نشان داد كه تمامي اين متغيرها اثرات معناداري بر نرخ ارز داشته است. همچنين نتايج نشان‌دهنده وجود انواع مختلف انحراف نرخ ارز (ارزش‌گذاري بيشتر يا كمتر از حد) در تمامي كشورها و تقريباً در همه سال‌هاي مورد بررسي بود. در بين كشورهاي مورد بررسي، ايران نوسان‌هاي زيادي را در بازار ارز خود تجربه كرده است، به طوري كه شاهد نوسان‌هاي گسترده در نرخ ارز حقيقي تا سال 2002 بود و پس از آن تا حدودي از ميزان انحراف از مقدار تعادلي كاسته شد. دليل اين انحراف مبتني بر هر دو پديده ارزش‌گذاري بيش از حد و كمتر از حد پول داخلي بوده است.

Real exchange rate misalignment from its equilibrium level can have negative effect on economies worldwide, especially on developing countries. For this reason, it is important to economic policymakers to make attempts in order to control for any misalignment. As detection of the real exchange rate is a first step to control for its misalignments, this study has explored the effects of the main determinants on real exchange rate within a framework of a non-linear model using data of 120 developing countries over the period 2000-2019. The model, which was specified as a panel smooth transition regression, contained a set of explanatory variables such as productivity index, the ratio of investment to GDP, the ratio of government spending to GDP, trade openness, term of trade and net foreign assets. The empirical results indicated that changes in all aforementioned explanatory variables affected significantly the countries` exchange rates. In addition, the results revealed that existence of various types of exchange rate misalignments, like over/under- valuation of exchange rate, in most countries during the period, even those the intensity of misalignments were different in the countries under consideration. Among them, Iran experienced the vast fluctuations in the real exchange rate by 2002, while the less deviation from the equilibrium rate happened in the rest of the period. The reason for such misalignment has been typically based on the overvaluation and undervaluation of the domestic currency.