بررسي همتايي طرفين اختلاف‌نظر دربارۀ وجود خدا: عدم‌احراز همتايي

وجود اختلاف‌نظرِ غيرقابلِ‌انكار دربارۀ وجود خداوند ما را با اين پرسش رو‌به‌رو مي‌سازد كه «آيا وجود چنين اختلاف‌نظري توجيه و معقوليت باور به خدا را كاهش مي‌دهد؟». در معرفت‌شناسي اختلاف‌نظر، تقليل‌گرايان  عمدتاً با ارجاع به موارد شهودي، نظير مورد رستوران، استدلال ازراهِ تقارن معرفتي و اشكال خودراه‌اندازي، بر اين باورند كه بروز اختلاف‌نظر بين همتايان معرفتي، ازآنجاكه نشان‌دهندۀ امكان (معتنابه) خطا در توجيه است، به كاهش توجيه و معقوليت باورهاي‌ طرفين اختلاف‌نظر مي‌انجامد. بدين‌ترتيب، بررسي همتا‌يي طرفين اختلاف‌نظر دربارۀ خدا به يك مسئلۀ جدي مبدل مي‌گردد. مقالۀ پيشِ ‌رو، به ‌دنبال بررسي همتايي طرفين اين اختلاف‌نظر است. نخست، استدلال فردريك چو در نفي همتايي طرفين اختلاف‌نظر را توضيح مي‌دهم كه، با انگشت‌گذاشتن بر تفاوت‌ در روش‌شناسي‌هاي طرفين، نفيِ همتايي را نتيجه مي‌گيرد. در نقد چو خواهم گفت كه چنين نيست كه صرف اتكا بر وجود تفاوت‌هاي عمده، الزاماً، نفي همتايي را نتيجه دهد. زيرا، مطابق تلقي مقبول و شهودي‌تر از مفهوم همتايي، طرفين اختلاف‌نظر، به‌رغمِ داشتن تفاوت‌هاي عمده‌، همچنان ممكن است همتاي يكديگر باقي بمانند. باوجودِ اين اشكال در نتيجه‌گيري استدلال چو، به‌هيچ‌وجه نمي‌توان منكر تفاوت‌هاي روش‌شناسانه‌اي بود كه چو بر آن‌ها انگشت مي‌گذارد. بنابراين، تقليل‌گرا براي دفاع از موضع تقليل‌گرايي درموردِ اختلاف‌نظر دربارۀ خدا بايد نشان دهد كه طرفين به‌رغمِ وجود چنين تفاوت‌هايي همتا هستند. سپس، به مقالۀ جيمز كرفت مي‌پردازم كه در پاسخ به چو و به نفع همتايي طرفين استدلال مي‌كند. كرفت سعي دارد كه، با برگرداندن تفاوت‌هاي عمدۀ طرفين اختلاف‌نظر به زمينه‌هاي معرفتي مشترك، همتايي طرفين را در نسبت با زمينۀ مشترك نتيجه بگيرد. در نقد كرفت استدلال خواهم كرد كه زمينۀ مشترك موردِارجاعش كفايت لازم براي احراز همتايي را ندارد، زيرا با ارجاع به آن، امكان خطاي جدي (در نسبت با موارد شهوديِ موردِارجاعِ تقليل‌گرايان) نشان داده نمي‌شود. همچنين، ازآنجاكه امكان خطا نشان داده نمي‌شود، نتيجه مي‌گيرم كه كرفت نتوانسته همتايي را نشان دهد. بنابراين، درنهايت نتيجه مي‌گيرم كه، چنانچه طرفين اختلاف‌نظر دربارۀ وجود خدا از روش‌شناسي‌هاي متفاوتي استفاده كنند، آگاهي از اختلاف‌نظر تأثيري جدي در كاهش توجيه و معقوليت باور طرفين ندارد.