عنوان مقاله :
پرسش از سوژه و سوبژكتيويتۀ پديدارشناسانه-اگزيستانسياليستي، با تأكيد بر مفهوم «پوئبلو» نزد ارتگا يي گاست
پديد آورندگان :
وسمه گر ، رضا دانشگاه شهيد بهشتي
كليدواژه :
پديدارشناسي , اگزيستانسياليسم , سوبژكتيويته , ارتگا يي گاست , پوئبلو
چكيده فارسي :
پرسش از سرشت سوژهي پديدارشناسانه-اگزيستانسياليستي، در نگاه نخست، غالبا دازاين خويشمند هايدگر يا وجود لنفسه (انسان مسؤول) سارتر را به خاطر ميآورد. اما با توجه به مباني هستيشناسانه، انسانشناسانه و شناختيِ منظر پديدارشناسانه-اگزيستانسياليستي، شايد بتوان هر تعيّنِ مبتني بر اصالت و خويشمندي همچون دو پيشنهاد مذكور را ناكافي و يا حتي بالكل تناقضآميز انگاشت. اگر نقد لويناسيِ سوبژكتيويته در معناي بالا و تأكيد او بر وجوه نااصيل خودبودگي دازاين صادق باشد، به نظر ميرسد براي رسيدن به اين سوژه و سوبژكتيويتهي ويژه بايد مسيري متفاوت (يا متعارض) را پيش گرفت. نوشتهي حاضر براي ارائهي دورنمايي از اين سوژهي پديدارشناسانه و اگزيستانسياليستي آن چه در يك بررسي تاريخي، از اين منظر، فاعل تاريخ شناخته شده و، در نتيجه، بايد موضوع پژوهش تاريخي باشد بر آراء خوسه ارتگا ئي گاست تمركز خواهد كرد. اولويت «بودن» بر «داشتن» نزد مارسل، تمايز هايدگري ميان «تودستبودگي» و «پيشدستبودگي»، بصيرت هوسرل مبني بر تامپذيري همواره ناتمام ادراك اشياء و تجربهي «چارگانه«ي هايدگري، از جمله مهمترين بصيرتهاي پديدارشناسان و اگزيستانسياليستهاي راهبري است كه راه را براي ارائهي راهحلي متفاوت هموار ميكنند و همگي نويد ظهور يك اگزيستانسياليسم قومي را ميدهند. نتيجه و سرجمع اين بصيرتهاي سازنده را ميتوان در تعريف خاص ارتگا از «وضعيت» و همچنين «افق امكانات»، و در نهايت، مفهوم «پوئبلو» نزد او يافت. «پوئبلو» از اصطلاحات پرتكرار در دستگاه فكري ارتگا از طريق تفسيري ويژه ميتواند آن سوژه و سوبژكتيويتهي غيرفردي و، در عين حال، غيرجهانيِ وفادار به مباني فلسفههاي پديدارشناسانه و اگزيستانسياليستي باشد.